اگر ۲۰ سال پیش به دنبال شعری می‌گشتید که فراموش‌تان شده بود، یا به دنبال قطعه شعری برای یک مناسبت خاص بودید، یا قصد داشتید تکرار و گستردگی مضمونی خاص را مثلاً در شاعران سبک عراقی پیدا کنید، چاره‌ای نداشتید جز اینکه ده‌ها کتاب را ورق بزنید. ممکن بود در همان روزها، با صدای قیژ قیژِ بلندی از پشتِ کیسِ کامپیوتر به اینترنت Dial Up وصل می‌شدید، و اگر قدرت تخیل‌تانْ از حجم و سرعت اینترنت آن زمان کمی بالاتر می‌بود، این آرزو از ذهن‌تان می‌گذشت که ای کاش تمام اشعار ادبیات فارسی، از رودکی تا شهریار، در وبگاهی اینترنتی یافت می‌شد.
*
احتمالاً در آن زمان، با توجه به امکانات موجود سایت‌ها، صرف بارگذاری اشعار برای ما کافی می‌بود؛ نه سرچ پیشرفته می‌دانستیم چیست، و نه انتظار داشتیم ابزار‌های متنوعی وجود داشته باشند که وزن و سبک اشعار را بگویند، اشعار هم‌وزن را معرفی کنند، با چند کلیکْ برای فهم معنای واژه‌های دشوار و مهجور به لغتنامه متصل شویم، فایل صوتی از خوانش هر شعر، در همان وب‌گاه، در دسترس باشد، تصویر نسخ خطیِ آن اشعار در گالری‌ای پایین شعر دیده شود، و ده‌ها کاربر فعال اشعار را با نسخ تصحیح‌شده‌ی معتبر مطابقت دهند و اغلاط و ابهامات هر شعر را ویرایش و پاکیزه کنند، و صدها کاربر فعال دیگر در بخش نظرگاه، درباره‌ی شعر و معانی آن صحبت کنند چنان‌که نوعی انجمن مجازی از افراد با تخصص‌های مختلف شکل بگیرد که هر روزه تفاسیر و نظرات خود را در بنویسند و ادبیات همواره‌زنده‌ی فارسی، زنده‌تر و پرخون‌تر از همیشه در متن زندگی روزمره جاری باشد.
*
بله، احتمالاً به هیچ‌کدام از اینها فکر نمی‌کردیم. اینترنت در آن سال‌ها جایی بود برای اتصالی محدود و قطره‌چکانی به «خارج»! چت‌کردن در یاهومسنجر، سرگرمی، وبلاگ‌‌نویسی و وبلاگ‌خوانی، و بعدتر عضویت در شبکه‌های اجتماعی مثل ۳۶۰ و فیس‌بوک.
*
آیا کسی این خیال را در ذهن داشت؟ یعنی دسترسی به تمام گنجینه‌ی ادبیات فارسی. اگر این کار عملی می‌شد چه کارستانی بود! چقدر ارزشمند بود و چقدر مخاطب پیدا می‌کرد! نشان به این نشان، که این کارستان در سال ۱۳۸۵، تحت عنوان سایتِ «گنجور»، رخ داد و تا آبان ۱۴۰۱، بیش از ۸۱ میلیون کاربر غیرتکراری به آن مراجعه کردند. «برای درک بزرگی این عدد، باید یادآوری کرد که جمعیت ایران در سال ۱۳۸۵ مطابق سرشماری مرکز آمار ایران، کمی بیشتر از ۷۰ میلیون نفر بود و جمعیت ایران، مطابق تخمین مرکز آمار ایران در آذرماه سال ۱۴۰۱، کمی بیش از ۸۴ میلیون نفر است. بنا بر این تعداد کل کسانی که حداقل یک بار در طول این ۱۵ سال به سایت گنجور مراجعه کرده‌اند، ده میلیون نفر بیش از جمعیت ایران در ۱۳۸۵ و فقط سه میلیون نفر کمتر از کل جمعیت ایران در سال ۱۴۰۱ بوده است… سایت گنجور در مجموع بیش از ۲۴۲ میلیون‌بار توسط کاربران تکراری و غیرتکراری مشاهده شده است… در سال ۱۴۰۰، حدود ۱۵ میلیون نفر از این سایت بازدید کرده‌اند. به تعبیری می‌توان گفت که چیزی در حدود هجده درصد از جمعیت ایران حداقل یک نوبت سایت گنجور را در این سال مشاهده کرده‌اند؛ تقریباً یک نفر از هر شش ایرانی!»۱
*
اما چه کسی این خیال را عملی کرد؟ و تمام امکاناتی که در بالا نوشتم را هم تدریجاً به آن اضافه کرد؟
فرم و لیست دیدگاه
۰ دیدگاه
هنوز دیدگاهی وجود ندارد.