دیباچه‌ای بر تاریخ هنر و فرهنگ ایران (گفتار سوم)/ آریاسپ دادبه

گفتار سوم: سرآغاز تکوین تاریخ اندیشه

بخشی از متن:

درباره‌ی اقلیم

در اشاراتی که به نوع آگاهی در دوره‌های کیهانی و اسطوره‌های بشر در طول تاریخ شد، بیشتر به کهن الگوها و اسطوره‌های مشترك آدمیان که در حال مهاجرت و پخش شدن در گستره‌ی زمین بودند پرداختیم. این الگوهای مشترك از مرحله‌ای به بعد دچار تکثر می‌شوند. سرشت گروههای انسانی از خصوصیات اقلیمیِ مناطقی که در آن بالیده‌اند متأثر می‌شود. و روی شالوده‌های همین سرشت، فرهنگها و تمدن‌های بعدی پایه‌گذاری می‌شوند. استفاده از واژه‌ی «سرشت» در اینجا نباید مترادف با «ذات،» که امری محتوم و غیرقابل تغییر است، فهم شود. سرشت، چنانکه از معنای لغوی آن پیداست. به معنای بافتاری درهم تنیده از شرایط و اشتراکات انسانی و افتراقات تجربی‌ست، که در طول هزاره‌های متمادی به هم بافته می‌شوند. جان سختی و مقاومت سرشت اقوام در برابر تغییراتِ سریع و دفعی از قدمت و عمق لایه‌های آشکار و پنهان آن در فرهنگ ناشی می‌شود.

شما می‌توانید فایل ویدیویی سخنرانی این درس‌گفتار را از اینجا تهیه کنید.