معرفی مقاله:
این گفتگوی خواندنی با رویین پاکباز، به مرور بروز شرقشناسی Orientalism و سابقهی تاریخیِ مواجهه میان غرب و شرق اختصاص دارد. پاکباز پیشینهی این مواجهه را نه به قرون وسطی، بلکه در هزارهها پیش و در دوره نوسنگی جستجو میکند. این گفتگو ابتدا داستان مواجهه و ارتباط فرهنگی میان شرق و غرب را در سطحی عمومی بازگو میکند. سپس این ارتباط را به طور مشخص در تاریخ هنر تعقیب میکند. بر اساس روایت پاکباز، ارتباط میان شرق و غرب در تاریخ هنر ابتدا خود را در غالب تأثیر شرق بر هنر پیشاکلاسیک یونان نشان میدهد. سپس به دورهی کلاسیک، قرون وسطی و عصر مدرن میرسد. در سدههای شانزدهم ارتباط میان شرق و غرب در قالب مراودات سیاسی و داد و سدهای اقتصادی است. این رابطه در قرن هفدهم به یک رابطهی استعماری تبدیل میشود.
بارقهی شرقشناسی و این مواجهه در قرن هجدهم آغاز شد. به دنبال ماجراجوییهای غربیان برای شناخت بیشتر «دیگریِ» شرقی خود را در قالب «شرقشناسی» نشان داد. سپس تلقی اگزوتیک از شرق به مثابه «دیگری» ناشناخته و مرموز بروز کرد. در تاریخ هنر، در قرن نوزدهم آثار این مواجهه را میتوان در قالب جریان هنر اورینتالیستی دنبال کرد. در قرن بیستم به صورت اقتباسهای هنرمندان مدرنیست غربی از مظاهر هنر شرق و اسلامی و به ویژه ژاپن در هنر اروپا مشاهده کرد. امروز نیز به دلیل بازار پُررونق بازنماییهای اگزوتیک از شرق، هنرمندان شرق نیز گرایش به ارائهی چنین تصویری از شرق در آثار خود دارند.