عنوان اصلی: سکوت روتکو | The Silence of Mark Rothko
سازنده: ماریولاینه بونسترا
سال ساخت: ۲۰۱۴
ترجمه: گلنار نریمانی
مدت زمان: ۵۲ دقیقه
برای تماشای مستند مارک روتکو، ابتدا اشتراک بگیرید و سپس روی «مشاهده در هاشور» کلیک کنید. در صورتی که در فرایند خرید اشتراک یا تماشا با مشکلی مواجه شدید، از طریق بخش دیدگاه در انتهای همین صفحه، با ما در ارتباط باشید.
در ابتدای مستند «سکوت روتکو» پسر هنرمند را می‌بینیم که با نقل این موضوع در جای پدر می‌نشیند. کسانی که من و پدرم را می‌شناسند، اذعان می‌کنند که صدای ما بسیار شبیه است. در ادامه زندگی روتکو به شکل اول‌شخص با صدای پسر روایت می‌شود. اما اساسا روایت زندگی‌نامه‌ای اولویت این مستند نیست. مستند مارک روتکو می‌کوشد با تصاویر، عکس‌ها و نماهایی از شهر، خانه، استودیو و مقاصد سفرهای هنرمند، به حال‌وهوای هنر او نزدیک شود، بفهمد که روتکو چه می‌دیده و چگونه می‌دیده و منابع الهام او را به حدس و گمان دریابد.
سکوت مارک روتکو: کاوشی در مارک روتکو؛ نقاشی که در بوم‌های تاثیر گذار خود از بازنمایی اجتناب می‌کند تا احساسات بنیادی انسان را از طریق رنگ ناب بیان کند.
درباره‌ی مارک روتکو
مارک روتکو (۱۹۰۳- ۱۹۷۰) سرتاسر زندگی، جویای تجسم کلیت تجربه‌ی انسان بود. روتکو با اظهار اینکه هنر «ابزار اندیشه‌ی فلسفی» و چیزی بیش از صرف واکنش‌ها و حسیّات بصری است. جوانان هنرمند را علاوه بر استادی در فنون و مهارت‌های نقاشی، اساساً به تدوین فلسفه‌ای شخصی از نقاشی توصیه می‌کرد. فلسفه‌ای که بر مبنای تحصیل «شناختی کلی نسبت به روانشناسی، فیزیک، فلسفه، ادبیات، باقی هنرها و آثار عرفا» شکل گرفته باشد.
میراث کهن و سنت از جمله مفاهیم کلی‌ای بودند که روتکو در تمام سیر حرفه‌ای‌اش دست‌مایه کار قرار داد. روتکو به میانجی نمادها، نخست در چهارچوبی معماری‌وار و سپس با خصایص ذاتی طبیعت، روح و سنت، شکلی از کهن‌گرایی را فرانهاد که پایدار است. و نیروی تعیین‌کننده در زندگی امروزی اعمال می‌کند. از نظر روتکو فجایع تاریخ معاصر – خصوصاً جنگ جهانی دوم – همه ریشه در گذشته داشتند. نمادهای او روایتی از تراژدی را مجسم می‌کنند که نه فقط زندگی مدرن بلکه آینده را نیز دربر می‌گیرد.
مطالعه‌ی مارک روتکو در زندگی و عادات انسان‌ها – سنت – تا حدی از فاجعه‌ی جنگ جهانی دوم متأثر بود. بسیاری از هنرمندان در این دوران دچار افسردگی شدند. روتکو، گاتلیب، بارنت نیومن و دیگران با مشارکت یکدیگر به بررسی علل، پیشینه و آثار عاطفی جنگ پرداختند. از نظر هنرمندان اکسپرسیونیسم انتزاعی، هنر به تحقیقی در احوال درونی زندگی اجتماعی تبدیل شد. و روانشناسی اعماق و سوررئالیسم ابزاری در تحقیق سرچشمه‌های رفتار انسان شدند. در این راه روانشناسی فروید و به‌ویژه یونگ با تأکیدی که بر دوران باستان، اسطوره و رفتار جمعی داشتند. ابزاری برای فهم و توضیح تاریخ معاصرِ فرارویِ آن‌ها نهادند.
کارهای تماماً انتزاعی روتکو، واجد فشردگی و شدتی هستند که جلوه‌ی تداوم و عشقی است که او در پویشی ۳۰ ساله نثار اثرش کرده است. دشواری تجربه‌ی جنگ و حساسیت روتکو، او را به سمت تمدن باستان و میراث و سنت کهن سوق داد. در واقع او خود را ناگزیر از رجوع به سنت می‌یابد. او ریشه‌های بحران جهان جنگ‌زده‌ی زمانش را تا گذشته‌های دور و برخی ویژگی‌های نهفته در خودِ بنیادهای فرهنگی غرب دنبال کرد. نگاه او به گذشته نگاهی انتقادی بود. نگاهی که توان پرسش و پاسخگویی داشت و همین موجب استقلال ذاتی اثر روتکو شد.
