ناگهان آبی

عبدالحمید مداینی مشهور به ابن ابی‌الحدید، اهل مداین بود؛ ناحیه‌ای که روزگاری تیسفون، تختگاه ساسانیان، بخشی از آن به شمار می‌رفت. ابن ابی‌الحدید که ادیبی معتزلی و از کاتبانِ دیوان خلافت در بغدادِ دهه‌های آخر دورۀ عباسی بود، در میانۀ گفتگویی کلامی با استادِ خود، ابوجعفر حسنی، به بحثی رسید دربارۀ این که بسیاری از انسان‌ها باور دارند به حق خود نرسیده‌اند. استادش مثال زد: دانشمندانی که می‌بینند جاهلان در نعمت و وسع زندگی می‌کنند اما خودشان از زندگی مناسب بی‌بهره‌اند، سربازان شجاع در جنگ که به قدر کافی عطای دیوانی نمی‌گیرند اما ترسوها حظّی بزرگ از خوشی‌های دنیوی دارند، انسان‌های عاقلی که می‌بینند اتفاقات خوب مدام برای احمق‌ها می‌افتد، و دین‌دار فقیری که می‌بیند پیروانِ دیگر ادیان و بی‌دینان ثروتمندند.