معرفی مقاله:
مستندنگاری توسط عکاسان غربی طی این سالها، تحولات فراوانی به خود دیده است. در سالهای اولیهی ورود دوربین عکاسی به ایران، بازنمایی مظاهر سنتی، ثبت دنیای گذشته و جنبههای غریب و شگفتانگیز آن و قومنگاریهای مردمشناسانه موضوع بسیاری از عکسهای عکاسان خارجی در ایران بود. با نزدیک شدن به دورهی معاصر، بر ابعاد زیباییشناسانه و شخصی این روایت مستند افزوده شد و به تدریج ارتباط نزدیکتری با زندگی روزمره پیدا کرد.
نازنین داوری در این مقاله نگاهی داشته به گروهی از عکاسان خارجی که به ایران آمدند و به برخی از مشهورترین عکسهای آنها پرداخته است. عکاسانی چون: دیوید داگلاس دانکن، هنری کارتیه برسون، اینگه مورات، الیوت ارویت، دیوید برنت، لین دیویس و بسیاری دیگر.
روابط ایران با سایر کشورها، فعالیتهای عمرانی جدید نظیر ساخت راهآهن و… در دورهی رضاشاه، کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، جشنهای ۲۵۰۰ ساله، و سایر تحولاتی که در کشور در حکومت پهلوی به وقوع پیوست، زمینهی حضور و فعالیت بسیاری از عکاسان غربی را در ایران فراهم کرد. آنها که برخلاف دورهی قاجار، عملی مدت زمان کمتری در ایران حضور داشتند، با انگیزههای متفاوتی به اینجا آمدند. از جمله جهت تکمیل سفرنامههای تصویری خود؛ کنار هم قرار گرفتن عکس و نوشتهها و نشان دادن جنبههای زیباشناختی ایران، مشخصهی اصلی آثار آنها بوده است. باستانشناسان و ایرانشناسانی هم بودند که جهت فعالیتهای باستانشناسی نظیر حفاری، تهیهی عکس از بناهای باستانی، به ایران آمدند؛ و یا عکاسان مستندنگار و عکاسان مطبوعات که دربارهی زندگی روزمره و یا مناظر و بناها را که با دیدگاه خاص خود به تصویر کشیدند.
امروزه، روایت ایران از دید عکاسان غربی اشکال مختلفی را تجربه میکند. در نظر گروهی از آنها، ایران همانند سابق در بناهای باستانی، مناظر زیبا و… خلاصه میشود. اما دیگر عکاسان با نگاهی مستقیم و واقعگرایانه موجب تبدیل نوعی ایجاز تازه به محتوای معنیدار میگردند. برای آنها، اشیا، مردم، بناها و مناظر به صورت شکلهایی درمیآیند تا نیت و مفهوم درون خود را بیان کنند. تصویرسازی واقعیات آشنای امروز ایران، از ویژگی کار آنهاست.
دربارهی شرقشناسی بخوانید.
بخشی از متن:
دیوید برنت:
برنت عکاس آمریکایی، از وقایع مهمی در جهان از جمله: کودتای شیلی ۱۹۷۳، انقلاب ایران ۱۹۷۹، قحطی اتیوپی ۱۹۸۴، فروریزی دیوار برلین ۱۹۸۹ و… عکاسی کرده. او جوایز زیادی از جمله مدال طلای رابرت کاپا در سال ۱۹۷۳ را از آن خود کرده است. او از زمان نخستین کارهایش در ویتنام همکار دائم مجله تایم بود. تصاویر او از انقلاب ایران بیننده را افسون میکند.
دیوید داگلاس دانکن:
یک روز پس از شروع فعالیتش در لایف در مأموریتی یک هفتهای به ایران اعزام شد. او در سال ۱۹۴۶ به اورشلیم و استانبول رفت و سپس برای عکاسی، به قشقاییها در جنوب ایران ملحق شد. دانکن در ۱۹۵۱ بیشتر عکسهایش را در کتابی با عنوان «این است جنگ» منتشر کرد.
اینکه مورات
مورات که در رشتهی زبان تحصیل کرده بود، در ۱۹۴۹ به مؤسسهی تازه تأسیس مگنوم فوتو ملحق شد. او کتاب ایران را در ۱۹۵۸ منتشر نمود. در عکسهایی که به نظر میرسد سوژههای آن با صبر و حوصله انتخاب شدهاند، مورات سعی دارد تا بخشی از راز و رمز نهفته در موضوعاتش را برملا سازد.
اليوت ارویت:
ارویت متولد پاریس از والدین روس بود که کودکیاش را در میلان سپری نمود. در سال ۱۹۵۳ به مگنوم پیوست. ارویت در مراسم تاجگذاری محمدرضا پهلوی در تهران حضور داشت و از این مراسم عکاسی نمود. تصویر وی از این مراسم، نظمی باشکوه را به نمایش میگذارد که گاه ماهیت موضوعی را که بیننده انتظارش را میکشد به کلی وارونه میسازد.