بخشی از متن:
تأسیس نخستین هنرستان نقّاشی در ایران
قرب و منزلتی که میرزا ابوالحسن خان صنیع‌الملک پس از مراجعت از سفر ایتالیا در نزد ناصرالدین شاه به دست آورده بود، در واقع با صدور فرمان لقب کامل شد و نیز با به دست آوردن مکانی مناسب در جنب ارگ دولتی و عمارت سلطنتی برای نقّاشی و تصویرسازی و چاپ، او در اجرا و به کار بستن یکی از آرزوهای دیرینش، که بنیاد هنرستانی برای تعلیم نقّاشی بود، امیدوارتر و مصمم‌تر شد و بی‌درنگ با وسایلی که خود برای همین منظور از ایتالیا آورده یا در تهران آماده کرده بود، مقدّمات تأسیس و تشکیل چنین مؤسسه‌ای را فراهم آورد. در ابتدای کار برای زمینه‌چینی و آماده ساختن اذهان، در شمارۀ ۵۱۸ روزنامۀ دولت علیۀ ایران، مورّخ سوم شوال ۱۲۷۸ ، چنین اعلام کرد: «در روزنامه‌های قبل نوشته شده بود که نقّاشباشی خاصه، کارخانۀ باسمۀ تصویر و نقّاشخانۀ دولتی ترتیب داده در آنجا پرده‌های کار استادان مشهور را با بعضی باسمه‌های معتبر که از روی عمل استادان معتبر کشیده و طبع نموده‌اند با سایر اسباب و اوضاع یک مکتب‌خانۀ نقّاشی، به طوری که در فرنگستان دیده بوده است و اسباب لازمۀ آن را حسب‌الحکم با خود آورده است، ترتیب داده به طوری که هرکس طالب آموختن این صنعت باشد به هیچ وجه نقصی در اسباب تحصیلش نباشد، بلکه سایر صاحب صنعتها هم در هر طرح و هر کار که محتاج به نمونه و امتیاز سلیقه باشند معطل نباشند و همچنین کارخانۀ باسمۀ تصویر را متداول نماید که همه‌روزه تصاویر مختلفه از کارخانه بیرون آید و این صنایع را رواج کامل بدهد، در این مدت مشغول انجام این خدمت بوده در ارگ سلطانی در جنب دیوانخانۀ مبارکه، نقّاشخانه و کارخانه را ترتیب داده است، به نحوی که در کارخانۀ باسمه، چهار چرخ در کار است و به علاوه خدمت طبع روزنامجات و احکامات دولتی و طبع باسمۀ تصاویر را چنان ممتاز نموده است که هرکس طالب چاپ نمودن شبیه خود یا مجسلی باشد، به فاصلۀ چند روز یک‌هزار صورت او در کاغذهای صخیم طبع می‌گردد که نهایت امتیاز را داشته باشد و ترتیب نقّاشاخانه از این قرار است که چند پرده که خود مشارالیه در سفر ایتالیا از روی عمل استاد مشهور رفائیل کشیده و از صحۀ جمیع استادان گذرانیده بود، در آنجا نصب نموده و از باسمه و صورتهای گچ و سایر کارهایی که از روی عمل میکائیل (میکل‌آنژ) و رفائیل و تیسیانه و سایر استادان، که اسامی آنها در کتاب آموختن عمل نقّاشی ذکر شده است، کشیده و چاپ نموده‌اند نصب نموده از هر قبیل اسباب و آلات کار را در آنجا فراهم آورده قریب به اتمام است و بعد از اینکه ایام رمضان المبارک منقضی شد، ثانیاً اعلان خواهد نمود که جوانان قابل در ایام هفته در آنجا جمع شده مشغول تحصیل باشند و هفته‌ای یک روز هم خود مشارالیه مشغول تعلیم خواهد بود و هفته‌ای دو روز هم در آنجا قراری داده خواهد شد که مردم جهت تماشای آنجا مأذون باشند و این اول نقّاشخانه و کارخانۀ باسمۀ تصویر است که در دولت ایران، حسب‌الامر معمول و متداول می‌گردد به طور و طرز فرنگستان».
پس از نشر این اطلاعیه، صنیع‌الملک مقدمات کار را طوری فراهم آورد که روزی ناصرالدین شاه خود شخصاً از محل مزبور بازدید به عمل آورد و رسماً اجازۀ افتتاح هنرستان نقّاشی و پذیرفتن شاگرد را صادر کرد و خبر این بازدید و اعلان تأسیس و قبول شاگرد در هنرستان مزبور در شمارۀ ۵۲۰، روزنامۀ دولت علیۀ ایران ضمن اخبار دربار چنین آمده است:
«… وقت عصر (روز دوشنبه بیست و یکم شوال ۱۲۷۸) که مراجعت می‌فرمودند به نقّاشخانۀ دولتی که صنیع‌الملک در عمارت دیوانخانۀ مبارکه به طور خوب و وضع مرغوب ترتیب داده است تشریف شریف همایونی ارزانی داشته، صنیع‌الملک هم، پیشکش و قربانی و شیرینی مهیا نموده، مدتی سیاحت نقّاشخانه و چاپ تصویر را فرموده زایدالوصف طرز و وضع نقّاشخانه در نظر همایون مستحسن و مقبول افتاده اظهار مرحمت و عطوفت بسیار در حق صنیع‌الملک فرمودند…» و در دنبالۀ آن در صفحۀ ۶ همان شماره این آگهی به چاپ رسیده است. …
۰ دیدگاه
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.