بخشی از متن:
نقاشی ناشناس، با سبک کاری که در تاریخ نقاشی ایران استثنائی است، به کمک آبرنگ بر تکه‌ای از مقوا، گوشه‌ای از تاریخ مبارزات آزادیخواهانه مردم ایران را به تصویر کشیده است.
اسناد و شواهد بسیاری ارتباط این تصویر را با حوادثی که منجر به استبداد صغیر گردید روشن مینمایند.
از نقطه نظر هنری، این تصویر آمیزه‌ای از طراحی «فرانسیس گویا» نقاش اسپانیائی اواخر قرن هیجدهم، شیوه رنگ‌آمیزی و دورنما سازی «جوتو» نقاش ایتالیائی قرون وسطی و نقاشی سنتی ایران است.
نقاش، برداشت خود را از حوادث سه‌شنبه دوم و چهارشنبه سوم تیرماه ۱۲۸۷ (جمادی‌الاولی ۱۳۲۶) در رابطه با بتوپ بستن مجلس، مبارزات آزادیخواهان و گرفتاری آنان در باغشاه ثبت کرده. گنبد مسجد سپهسالار و سر در باغ ملی در این اثر بوضوح قابل شناسائی است. همچنین تصاویر حیدرخان عمو اوغلی (مقایسه قطعه شماره ۱ و عکس شماره ۱)، محمدعلی میرزا (عکس شماره ۲)، احمد میرزا ولیعهد (عکس شماره ۳) و حاجی ملک المتکلمین (عکس شماره ۴) قابل تشخیص است (با قطعه شماره ۲ مقایسه شود). با توجه به تصاویر فوق احتمال بازشناسی دیگر شخصیتهای مهم تاریخ مشروطیت در این اثر بسیار است و ما بدینوسیله از خوانندگان مجله برای روشن ساختن هر چه بیشتر این سند مهم تاریخی یاری میطلبیم.
نقاش این اثر بدون تردید در متن حوادثی که منجر به استبداد صغیر گردید قرار داشته و تابلوی خود را در فاصله کوتاهی پس از آن بوجود آورده است. همانطور که در تصویر کلی مشاهده میشود از سمت بالا، چپ و پائین اثر، مقداری بریده شده که به محتوای آن لطمه زیادی وارد نمی‌کند، در حالیکه متاسفانه از قسمت راست تابلو بخش‌های مهمی از بین رفته است.
ساختمان تجسمی این اثر براساس سه نیم‌دایره متحدالمرکز ایجاد شده که نقطه مرکزی آن در امتداد گوشه چپ بالا در خارج تابلو فرض گردیده. نیم‌دایره اول مجاهدین را در بالای باروی شهر نشان می‌دهد، نیم‌دایره دوم از آرایش سپاه استبداد در پائین بارو شکل گرفته، در حالیکه قسمتی از دایره سوم بوسیله محل استقرار دسته موزیک و قسمتی دیگر بوسیله گروهی از سربازان که با مجاهدین در جنگی تن به تن درگیر شده‌اند، تجسم یافته. نقاش بوسیله این حرکات دورانی بیننده را به درون تابلو می‌کشد و تصویر زنده‌ای از این واقعه تاریخی را به او ارائه می‌دهد. رنگ‌های پخته تابلو نیز که با مهارت کامل مورد استفاده قرار گرفته‌اند بر جذابیت صحنه می‌افزایند. حرکات افراد نیز به نوبه خود یکی از عوامل مهم بصری این اثر است. در حقیقت نقاش انبوه جمعیت را در حالی ثابت نگه داشته که بیننده می‌تواند حرکت قبل و بعد از لحظه ثبت شده را براحتی تجسم نماید.
از نقطه نظر تاریخی، مهمترین شخصیتی که تصویر گردیده انقلابی بزرگ حیدرخان عمواوغلی است، چرا که در هیچ یک از کتبی که در دسترس ما قرار داشت نامی از وی در حوادث روزهای دوم و سوم تیرماه ۱۲۸۷ برده نشده است. معذالک حیدرخان در آنزمان در طهران بوده است. آقا شیخ محسن نجم‌آبادی یکی از یاران نزدیک حیدر عمواوغلی و عضو کمیته سری در یادداشتهای خود چنین می‌نویسد: «در باکو دوباره با حیدرخان که پس از بمباران از طهران خارج شده بود، مربوط شدیم…» و در جای دیگر می‌نویسد: «… بعد از آنکه محمدعلی شاه در تاریخ نهم جمادی‌الاولی ۱۳۲۶ مجلس شورای ملی را به توپ بست و آزادیخواهان دستگیر یا متواری یا فراری شدند، حیدرخان عمواوغلی هم خود را به تفلیس رسانده و در آنجا… به تهیه اسباب کمک رساندن به مجاهدین تبریز و روانه کردن مجاهد و اسلحه به ایران مشغول بود و در ۲۷ جمادی‌الثانی ۱۳۲۷ در فتح طهران و برچیده شدن بساط محمدعلی شاه، مرحوم عمواوغلی نیز حضور داشت…» …
۰ دیدگاه
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.