سرشت هنر انتزاعی (۱۹۳۷) / میر شاپیرو / فاطمه مولازاده

مقاله «سرنوشت هنر انتزاعی» به قلم میر شاپیرو (Meyer Schapiro) و ترجمه فاطمه مولازاده منتشر شده است. واکنش سرتاسری علیه هنر هر عصر تنها زمانی ممکن است که این هنر دیگر نتواند ارزش‌­های جدید و شیوه‌­های جدید دیدن را به هنرمندان عرضه کند. این نوشتار در سال ۱۹۳۷ و با نگاه به کتاب Barr کوبیسم و هنر انتزاعی (۱۹۳۶) منتشر شده است. مباحث آن در مورد سرشت این هنر، نظریه‌­های زیباشناختی مربوطه، عوامل آن و حتی ارتباط آن با جنبش­‌های سیاسی، بسترهای اجتماعی و فرهنگی است.

البته نویسنده اشاره می­‌کند که کتاب بیشتر در صدد توصیف و تعریف هنر انتزاعی است. چون پذیرش این­که فرم و رنگ جایگاهی در تصویر دارند برای همگان قابل درک و آسان نبود. به همین دلیل کتاب­‌ها، مقالات متعددی به جریان فهم این جنبش همیاری رساندند. فرم اشیاء مورد توجه انتزاع­گرایان است. البته می‌­دانیم رسیدن به فهم و درک درست از یک جریان، می‌­بایست همراه با دانستن سبک­های قبل و بعد از آن است. همچنین دانستن شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کمکی شایان به درک واکنش هنرمندان و نویسندگان به جریان اصلی می‌­کند.

می­‌توان به فرق واقع­گرایی و انتزاع­گرایی در حاکمیت ذهن هنرمند دست یافت. نماینده بی­‌چون و چرای این سبک، کاندینسکی است. او رنگ­ها و طرح­هایی را برمی­‌گزیند که با حالت فکری او قوی­ترین پیوند را داشته باشند. نقاش کلاسیک قصد داشت حسی را منتقل کند که در نتیجه دیدن منظره­ای در او برانگیخته شده بود. اما نقاش انتزاعی برآن بود که معادلی کاملا تخیلی برای حال خودش بیابد. نقاشی انتزاعی تنها واکنشی علیه استهلاک یا فرسایش تقلید از طبیعت است. این هنر حاصل کشف یک زمینه فرمال مطلق یا ناب است.

درباره‌ی سبک‌های هنری بخوانید.

بخشی از متن:

قبل از آنکه نقاشی انتزاعی پدید آید باور همگانی بر آن بود که ارزش تصویر تنها به رنگ و شکل است. موسیقی و معماری همواره برای نقاشان به عنوان نمونه‌هایی از هنر ناب مثال زده می‌شدند. آنها ملزم به تقلید از اشیاء نبودند و تنها از عناصر ویژه‌ی خود تأثیر می‌پذیرفتند. ولی چنین عقایدی نمی‌توانست به سادگی مورد پذیرش قرار گیرد. چرا که کسی تا آن زمان تابلویی ساخته از رنگ و شکل ندیده بود که چیزی را بازنمایی نکند. اگر تصاویر اشیاء اطراف ما تنها بر اساس ویژگی‌های فرمال مورد ارزیابی قرار می‌گرفتند. واضح است که فرد در این حالت تصاویر را تحریف کرده یا فرو می‌کاسته است؛ شما نمی‌توانستید از طریق بازی صرف با فرم چنین نقاشی‌هایی بسازید. …