پرتره‌ی «خوآن دپارخا» یکی از مهم‌ترین نقاشی‌های دیه‌گو ولاسکز است که در سفر دوم او به ایتالیا کشیده شد. در فاصله سال‌های 1649 تا 1651 میلادی، ولاسکز که بیشتر عمر خود را در اسپانیا سپری کرد. برای دومین و آخرین بار عازم ایتالیا شد. هدف اصلی این سفر خرید نقاشی و مجسمه برای فیلیپ چهارم پادشاه اسپانیا بود. پرتره‌ی خوآن دِپارخا، که برده و دستیار ولاسکز بود در سال 1650 و طی این سفر کشیده شد و اکنون در موزه‌ی متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شود. دِپارخا مدتی پس از این نقاشی آزاد شد و خود به طور مستقل به نقاشی پرداخت.
وقتی تاریخ پرتره‌نگاری غرب را مرور می‌کنیم به ندرت به پرتره‌ی سیاه‌پوستان، آن‌هم به طور انفرادی بر می‌خوریم. از این‌رو این پرتره نمونه‌ای استثنایی است. اما وجه چشمگیر اثر ولاسکز که بارها مطرودین جامعه را با نگاهی همدلانه و مستقیم ترسیم کرده، در اینجاست که او اگرچه برده‌اش را در مقابل بومش نشانده اما او را در ژستی بزرگ‌منشانه، پرغرور و آزاد کشیده است.

خوآن دپارخا مردی است با چشمان درشت درخشان، پوستی مسی، آرام و با اعتماد به نفس. رنگ سرتاسری خاکستری، اثر را خفه نکرده بلکه هارمونی مخملی و چشم‌نوازی را به کار بخشیده. یقه‌ی سفید روی شانه‌ی مرد به خوبی نشسته و ریزبینی و واقع‌نمایی کار تا حدی است که از بازنمایی جزئیاتی مانند ساییدگی و پارگی آستین دست مدل نیز فروگذار نکرده است. ویدیوی زیر در‌باره‌ی این پرتره را ببینید.

اگر به دیه‌گو ولاسکز و پرتره‌های او علاقه‌مند هستید، این مقاله پیرامون پرتره پاپ اینوسنت دهم را مطالعه کنید.

درباره‌ی اثر مهم و تاریخ‌ساز ولاسکز ندیمه‌ها در اینجا ویدئویی را خواهید دید.

ویدیو ساخته‌ی کاترینا فوستانو است، و توسط فروغ خبیری ترجمه شده‌است. اگر به ژانر پرتره‌نگاری در نقاشی علاقه‌مندید پیشنهاد می‌کنیم ورکشاپ‌های نقاشی پرتره‌ در بخش «دیداری و شنیداری» سایت رو تهیه و تماشا کنید.