ترویج علم و عمل عکس / محمد حسن‌خان اعتمادالسلطنه

بخشی از متن:

از کتاب الماثر الاثار / ۱۲۶۷  

این فن که از شعب علوم طبیعی است درین عهد جاوید مهد رواج گرفت و انتشار یافت. اگرچه نمونۀ آن در اواخر سلطنت شاهنشاه مرحوم محمد شاه غازی به دست مسیو ریشارخان سرتیپ معلّم زبان فرانسه و انگلیس و غیره ارائه شد، اما اصل شیاع و رواج و تکمیل صنعت و انتشار عمل عکس که فوتوگرافی می‌نامند از خصایص بزرگ این دولت است و اسباب عکس را که مسیو ریشارخان آورده بر روی صفحە‌ی نقره میانداختند، اسمش را داگئروتیپ می‌گفتند به اسم شخصی که مخترع آن بود، و اینک شمارش اساتید عکاسی و مواقع عکاسخانه‌ها در  دارالخالفە‌ی طهران و سایر بالد معظمۀ ایران صعوبت و اشکالی به کمال دارد. همانا حکماء طبیعی جدید می‌فرمایند، اجسام علی کثرتها بر دو قسم می‌باشند، یکی مادی یعنی دارای وزن مثل جامدات و مایعات و بخارات، و دیگر غیرمادی یعنی بالثقل و بی‌وزن، مثل حرارت و نور و الکتریسیته و مغناطیس، و هر یک از این دو قسم دارای دو رشته خواص می‌باشند، یکی ظاهری که  موضوع علم فیزیک است و دیگری باطنی که موضوع علم شیمی است و مسئلە‌ی عکس از خواص شیمیایی نور می‌باشد، به شرحی  که در محل خود معنون است. …