این سخنرانی تکمله‌ای است بر مقاله‌ی «تاریخ هنر و فرهنگ ایران (۴) زایش نخستین» که در شماره‌ی ۷۲ فصلنامه‌ی حرفه: هنرمند منتشر شده است. این درسگفتار دیباچه‌ای است بر هنر و فرهنگ ایران است. آریاسپ دادبه در «درس‌گفتارهای تاریخ هنر ایران» در پی برای فراهم آوردن مقدمات تاریخ‌نگاری فرهنگ و هنر ایران است. از منظری که به اعتقاد دادبه در نگارش هنر ایران مغفول افتاده است. این سلسله‌گفتارها با اشاراتی به نقد تاریخ نگاری‌هایی که تاکنون درباره‌ی هنر ایران عرضه شده است آغاز می‌شود. در خلال گفتارهای بعدی مولف تلاش دارد از مجرای آگاهی امروزین نقطه‌ی دیدی به خوانندگان عرضه کند که از طریق آن مواجهه با جنبه‌های متکثر این فرهنگ برای ما به نحوی قابل توضیح، مرتبط با هم، و معنادار شود.
به گمان دادبه می‌توان با اتکا به سرنخ‌ها و نشانه‌هایی که کاوش‌های باستان‌شناختی در اختیار ما قرار داده است. همچنین پژوهش‌هایی که درباره‌ی متون تاریخ سنتی ایران و داستان‌های شفاهی انجام شده است. داستان تاریخی و پر افت و خیز زایش و تکوین پیوندی عمیق میان ساکنان فلات گسترده‌ی ایران را دنبال کرد. او در این نوشتار ابتدا به دستاوردهای باستان‌شناختی و تحلیل جوامع کهن در ابتدای شکل‌گیریِ یکجانشینی می‌پردازد. تا با استنتاج از آنها به تاریخ هنر ایران بپردازد. سپس مثال‌هایی از روایت‌های مربوط به شرح آغاز در تاریخ سنتی ایران، متون کهن و فرهنگ‌های همجوار ایران ارائه می‌کند.
تماشای قسمت چهارم در یوتیوب: اینجا کلیک کنید.