چشم‌اندازی از طراحی گرافیک در دهه‌ی ۷۰ شمسی در ایران / مریم کهوند

بخشی از متن:

صحبت‌کردن از یک دوره‌ی تاریخی (دهه‌ی ۷۰) که اکنون سه دهه از آغاز و بیش از دو دهه از پایان آن می‌گذرد، برای افرادی به سن و سال من از جنس تداعی خاطرات است. شاید قدیمی‌ترها تصویر واضح‌تری از آن سال‌ها در ذهن داشته باشند و آن‌ها که در آن روزگار کودکانی خردسال بوده‌اند، خاطرات دور خود از آن دوره را بازسازی کنند اما برای آن‌ها که در آن زمان هنوز به دنیا نیامده بودند، نمی‌دانم شبیه چیست و اصلاً چطور قابل درک است. این نوشتار شاید به کامل‌شدن تصویر ذهنی خوانندگان جوان از حال‌وهوای طراحی گرافیک در آن دوره کمک کند. من در ســال ۱۳۶۹ در رشته‌ی ارتباط تصویری قبول شدم و با سودای حرفه‌ای‌شدن از همان روزها دست به‌کار طراحی گرافیک شدم. در آخرین سال آن دهه، هم‌زمان با کار حرفه‌ای دیزاین، تدریس در رشته‌ی گرافیک را شروع کردم. آن‌وقت‌ها داشتن یک‌سری راپید و چند شابلون شکل‌های هندسی، پیستوله، قلم‌مو، رنگ گواش، دوربین عکاسی حرفه‌ای و چندین قلم وسیله‌ی دیگر برای هر دانشجوی رشته‌ی گرافیک الزامی بود. میز نور، صفحه گرید و چسب و قیچی ابزارهای ضروری کلاس صفحه‌آرایی بود که مجبور بودم تایپ مطالب پروژه‌هایش را به مؤسسه‌ی حروف‌چینی سفارش بدهم. در آن زمان مشتری پروپاقرص نوارکاست‌های فروشگاه بتهوون بودم و بوی مقوا و کاغذ از جذاب‌ترین و خوشبوترین رایحه‌هایی بود که می‌شناختم. به شوق تماشای هامون مهرجویی از نیمه‌شب تا غروب در صف بلیط جشنواره‌ی فجر منتظر می‌ماندم. نوروز را به عزیزانم با فرستادن کارت تبریک از طریق پست کاغذی تبریک می‌گفتم و بعد از چهار سال با پایان‌نامه‌ی کارشناسی «طراحی فونت به‌کمک کامپیوتر» که فونت آبان محصول آن بود، از دانشگاه فارغ‌التحصیل شدم.

مقدمه

هنگامی که ســخن از تحولات طراحی گرافیک در سه دهه‌ی پیش به میان می‌آید، بلافاصله به یاد تحول بزرگ آن دوره، یعنی ظهور و رواج کامپیوترها در کار و فضای حرفه‌ای می‌افتیم. تغییر ابزارها و روش انجام کار بیش از هر چیز در ذهنمان رنگ می‌گیرد و اغلب از تغییرات ناملموس و تدریجی خودمان و مواجهه‌مان با دیزاین غافل می‌مانیم؛ دورانی که سـرآغاز انقلاب بزرگ دیجیتال در جهان ارتباطات بود و از آنجا که دسترسی به تکنولوژی دیجیتال روش و فرایند کار طراحی را دگرگون کرده بود، به‌زعم بسیاري به نقطه‌ی عطف طراحی گرافیک در ذهنمان تبدیل شد. در عین حال، آنچه در حین تحول تکنولوژیک اتفاق می‌افتد، اغلب تأثیرات و نتایجی ناملموس بر جای می‌گذارد که ممکن است خیلی دیرتر یا در یک فاصله‌ی زمانی دورتر مثل امروز قابل بحث باشد.