پرونده موضوعی این شماره ما درباره فتومونتاژ است. شکلی از آفرینش تصویر عکاسانه که عمری به قدمت تاریخ عکاسی دارد و در سیر پرفرازو نشیب خود روش کار هنرمندانی بسیار متنوع با گرایش‌ها، رویکردها و اهداف متفاوت بوده است.البته، فتومونتاژها، به دلیل انعطاف‌پذیری منحصر به فرد خود نه تنها به رسانه عکاسی محدود نمی‌مانند بلکه در نظر آوردن آنها در حوزه‌های گسترده‌تر هنرهای تجسمی اصولاً یکی از راه های تأمل برانگیز درک جریان هایی تاریخی همچون تجربیات هنر مدرن و پسامدرن است. با این‌همه، به این دلیل منطقی که اصل و اساس فتومونتاژها را باید در رسانه مولد آن یعنی عکاسی جست، ما نیز شکل گیری این ویژه نامه را بر همین اصل استوار می کنیم و تنها بنا به ضرورت به تکوین تاریخی آن در رسانه های دیگر اشاراتی خواهیم داشت.
در پرونده پیش‌رو ترجیح دادیم تا با دو متن عمده به تشریح موضوع بپردازیم. از آنجا که فتومونتاژ به‌دلیل همبستگی ساختاری خود به فناوری، دوران انقلاب دیجیتالی را به مثابه یک نقطه عطف ازسرگذرانده است مقالات ما نیز تطور فتومونتاژ را با تفکیک دوران پیشا دیجیتال و پسا دیجیتال در دستور کار قرار داده اند. متن نخست با عنوان جستاری در سیر تاریخی فتومونتاژ از حسن خوبدل کار خود را با تبیین واژگانیِ فتومونتاژ و دیگر عبارات مترادف آن شروع ، و با برشمردن فرازهای تاریخی این شکل تصویرآفرینی از قرن نوزدهم تا اواخر دهه هفتاد میلادی مسیری روشن از تجربیات شاخص هنرمندان این حوزه ترسیم می کند. مقاله دوم با عنوان فتومونتاژ در عصر رسانه های دیجیتال از رضا نیازی ادامه روند را با توجه ویژه به امکانات تصویر‌پردازی دیجیتال پی می‌گیرد و تلاش می‌کند تا در سه راستای عمده، عملکرد فتومونتاژ را به گونه‌ای ترسیم کند تا بتواند تا حدی بیانگر وضعیت امروز و فردای رسانه عکاسی باشد.
چنان‌که بدیهی است پژوهشی جزءنگرانه پیرامون یکایک وجوه نظری و تجربی فتومونتاژ موضوع کتابی مفصل است. بنابراین بهتر است به پرونده پیش رو در حکم مدخلی مختصر اما مفید در این زمینه نگریسته شود.
