مقالهی «نقد هنری تا چه اندازه یک دست است» به قلم جیمز الکینز (James Elkins) و ترجمهی سید محمد آوینی منتشر شده است. این مقاله خود به نوعی مقالهای آکادمیک است. به شرح انواع نقد و کاربردهای هر شاخه اشاره میکند. مطالعه آن برای دانشجویان و نقدنویسان تازهکار مناسب و راهگشاست. در این نوشته، با تقسیمبندی انواع نقد آشنا میشویم.
۱- مقالات کاتالوگهای نمایشگاهها در گالریها که بیشتر جنبهای تبلیغی دارند. این شیوه نگارش با نگارش نوشتهها برای موزهها متفاوت است. فرق آن را درک میکنیم./ ۲- مقالات آکادمیک، در این شیوه، توصیف آمیزهای از زبانشناسی، نشانهشناسی، پدیدارشناسی و روانکاوی است. نوع و محل استفاده از اصطلاحات هنری و ادبی در این شیوه بررسی میگردد. / ۳- نقد فرهنگی، در این ژانر با مطالب انتقادی روزنامهها و مجلات که شامل نوشتههایی در باب هنر هم میشود، آشنا میشویم. اما تحت عنوان نقد هنری عرضه نمیشوند.
سوال اینجاست که تفاوت ایندو چطور مرزبندی میشود. میتوانیم در این مقاله آن را دریابیم. مخصوصا با ذکر نقدهایی از منتقدین نام آشنای این حوزه. / ۴- خطابههای محافظهکارانه، یک جمله از یکی از این خطابهها این است: «ما از همان ابتدا تلاش کردهایم صرفا گزارش ندهیم بلکه نقد کنیم. مقصود ما از نقد، فرق گذاشتن یا همان قضاوتهای آگاهانه مبتنی بر ارزشهاست». حقیقتا این ژانر از نقد جذاب است. و مطالعه عمیقی را میطلبد.
در این مجال میتوانیم جهت گسترش دانش راه اولیه آن را در توضیحات این مقاله دنبال نماییم. / ۵-مقالات فلسفی، جنبشها اغلب با مسائل فلسفی سر و کار دارند. موقعیتهایی هستند که به صورت هنر بصری اجرا میشوند و همین امر آنها را برای یک منتقد چالشبرانگیزتر و جذابتر از مسائل فلسفی متعارفی میسازد که با کلمات بیان میشوند.
/ ۶- نقد هنری توصیفی، این شاخه از نقد نوشتاری درباره هنر که میکوشد قضاوت نکند و در عین حال خود را به عنوان نقد هنری معرفی میکند. یکی از پارادوکسهای جذاب نیمه دوم قرن۲۰ است. / ۷- نقد هنری شاعرانه، هدف این نقد آفرینش نوشتهای برخوردار از ارزش ادبی است. نظریهپردازی درباره معنی تداعیها و دلالتهای ضمنی آثار هنری، همزمان ارائه نظر یا قضاوت شخصی درباره آثار هنری است.
بخشی از مقاله:
مقاله «نقد هنری تا چه اندازه یکدست است؟» به قلم جیمز الکینز حدود و صغور نقد هنری را در هنر معاصر مشخص میکند. اگر بنا بود که من تصویری از نقد هنری رایج بکشم یک اژدها با همان هفت سرِ مرسوم میکشیدم. یک سر این اژدها نماد مقالات کاتالوگهاست، یعنی مقالاتی که برای گالریهای تجاری سفارش میدهند. (میگویند مقالاتی که برای کاتالوگها نوشته ميشوند نقد هنری نیستند زیرا از آنها انتظار میرود که جنبه تبلیغی داشته باشند. اما این طفره رفتن از مسأله است. این مقالات اگر نقد هنری نیستند چه هستند؟)