«تصویر و تجسم به شیوهی اصفهان» مقالهی زهرا قراخانی است. در این مقاله وی سیری از تحولات هنری اصفهان از صفویه تا کنون را توصیف میکند.
بخشی از متن:
گذشته از تاریخ کهن اصفهان که خود بسیار اهمیت دارد. اگر بخواهیم تصویری کوتاه از احوال کنونی هنر این شهر نشان دهیم. لازم است دستکم تا زمان صفویه به عقب برگردیم. چرا که بیتردید هنر صفویه به عنوان نقطهی فراز تکرارنشدنی در این شهر، با هنر سالیان بعدی مرتبط و بر روند آن مؤثر بوده است. بدنهی اصلی این نظرگاه، که مطلب زیر بر اساس آن نوشته شده است. اول به وجوه تاریخی هنر این شهر و بعد به موضوع آموزش هنر در اصفهان و شیوهی انتقال آن از گذشته تا اکنون وابسته و در ارتباط است. با کمک این دو مبحث، میتوان بخشی از کیفیتهای هنرِ حال حاضرِ اصفهان را توضیح داد.
دورهی صفویه بهروشنی یک جمعبندی از ایدهای کلی مبنی بر بازسازی قابلیتها و قدرتهای ایران است. که در آن زمان با پایتختی اصفهان، در این شهر متمرکز شده بود. از زمان ورود ترکان به ایران ـ از قرن یازده میلادیـ و بعد از حملهی مغول بارها پیش آمده بود که پس از پیروزی اقوام غیرایرانی بر
کشور، حکومت جدید که ادارهی کشور را دشوار میدید. و به خودِ ایرانیها بهویژه، وزیران ایرانی نیاز پیدا میکرد و از آنها کمک میگرفت. چون تغییر نظر مردم به حکومت تازه و چگونگی بهکارگیری امکانات و نیروی انسانی در ابعاد مختلف حکومت، از مهمترین و پیچیدهترین چالشهای آن بود. این وزرای ایرانی بودند که با آشنایی قبلی از روشهای ادارهی کشور، میتوانستند علاوه بر امور حکومتی با یک مبارزهی فرهنگی طولانی، تفکرِ احیای فرهنگ ایرانی را سامان دهند…