معرفی مقاله:
«درواقع وجه انتقادی پستمدرنیسم به زیر سؤال بردن حقیقتنمایی مدرنیسم نیست. بلکه مشرعیتبخشی به حقیقت نمایی خودش است. پستمدرنیسم فعلی مشروعیتاش را از قواعد حقیقتنمایی خودش نمیگیرد. برای همین به تکثر و نسبیگرایی برای انکار مدرنیسم بها میدهد. اما همانها را در قبال خودش چندان به رسمیت نمیشناسد و مسکوت میگذارد. با همه اینها میتوان پستمدرنیسم را اتفاقاً در تقابل با جریان پست مدرنیستیِ ایران قرار داد.» این نوشتار بخش دوم مقالهی «یادداشتهای یک خوابگرد» است که از همین مؤلف در شمارهی ۱۱ حرفه: هنرمند منتشر شده است. مقاله از منظری انتقادی به آسیبشناسی هنر ایران میپردازد که با باور نگارنده میتواند با رویکرد انتقادی سوزان سانتاگ قرابت داشته باشد.
از همین روی، این مقاله همسو با دیگر مقالات این پرونده، دربردارندهی ارجاعاتی به این رویکرد انتقادی سوزان سانتاگ و آراء او پیرامون هنر معاصر میپردازد. آذرنگ در ابتدا به مسئلهی ارتباط میان حقیقتنمایی در اثر هنری و مدرنیته میپردازد. سپس به سیر تحول حقیقتنمایی در آثار هنری و این مفهوم نزد نظریهپردازان قلمرو هنر در گذار از مدرنیته به جریانهای مدرنیسم و پستمدرنیسم میپردازد.
در این میان نویسنده تمرکز ویژهای بر جریان پستمدرنیسم در هنر دارد. او به واکاوی برخی مفاهیم ذیل این جریان از جمله کثرتگرایی، نسبیگرایی و زوال هنر در نسبت با حقیقتنمایی میپردازد. او بحث خود را با ارجاعات فراوان و نقل قولهای طولانی از آثار نظریهپردازان و فیلسوفان این حوزه از جمله اسلاوی ژیژک، تزوتان تودورف، اندرو بنیامین، ژولیا کریستوا، اسکات لش، بودریار، لیوتار و میشل فوکو، آیزیا برلین، ادوارد سعید، پی میگیرد. او سپس میکوشد به اختصار نسبت میان مدرنیتهی ایرانی و نمایندگان آن در میان روشنفکران، شاعران، نویسندگان و هنرمندان ایرانی با اندیشهی پست مدرن را تبیین کند.
بخشی از مقاله:
تزوتان تودورف مقاله جذاب خود «پیش در آمدی بر حقیقتنمایی» را اینگونه آغاز میکند:« روزی پانصد سال پیش از میلاد، در سیسیل، دو نفر بگومگویشان شد. کارشان به زد و خورد کشید. فردای آن روز هردو به دادگاه فراخوانده شدند. تا محکمه دربارۀ گناه و بیگناهیشان تصمیم بگیرد. اما چگونه؟ داوران زد و خورد را به چشم خود ندیده بودند. از اینرو از حقیقت و چند و چون آن بیخبر بودند. حواس به کار نمیآمد. تنها راه گوش سپردن به روایت هریک از شکایتکنندگان از چگونگی زد و خورد بود…
