
در بخش «نقدِ نقد» همواره کوشیدهایم موضوعات طرحشده را در پسزمینهای تاریخی بنشانیم و ایدهها، جریانها، و مفاهیم را آنگونه که در یک بستر تاریخی واقعی «کار میکنند» و معنا میدهند درک کنیم. بحث نقد که در شمارهی قبل و این شماره به آن میپردازیم نیز مشمول همین چارچوب کلیست. نگاه غیرتاریخی به نقد هنری به ویژه در شرایط حاضر عموماً ما را به یکی از این دو آسیب میکشاند: یا به شیوهای تنگنظرانه و «شهرستانیوار» مدام بر لزوم یادگیری «اصول» و «شیوههای درست» نقد به گونهای انتزاعی تأکید میکنیم، که در عمل نه تنها ما را به نقد و نقدنویسی (که همواره در یک بستر واقعی و درگیری با مسائل واقعی آن امکانپذیر است) نمیرساند، بلکه اسباب صغارت همیشگیمان را فراهم میکند؛ و یا باعث میشود که به شکلی جهانسومی، شادمان از اینکه ما هم هستیم و میتوانیم نقد بنویسیم و از آخرین شیوهها و اصطلاحات روز در این زمینه استفاده کنیم، پا به میدان بگذاریم بدون اینکه درک درستی از میدان بازی و پیشفرضها و پیامدهای فعالیتمان داشته باشیم و شرایط و سازوکارهای عملی نقد به عنوان جزئی از یک «جهان هنرِ» تاریخی خاص را درک کنیم. دیدگاه اول به رغم معایبی که دارد دستکم متواضعانه تلاش میکند به چیزی که ندارد دست پیدا کند؛ اما دیدگاه بابروز دوم چیزی جز سوءتفاهم نمیزاید و مصداق بازی بدون توپ و توهّم مضاعف است
مقالات این شماره با همین پسزمینه تاریخی گزینش شدهاند. در بیشتر مقالات ما با درکی زنده از شرایط کنونی نقد و درهمتنیدگی آن با نهادهایی چون موزه و گالری، مسئله قضاوت و امکان یا عدم امکان آن در شرایطِ «پس از پایان هنر»، و البته در صدر همه، درهمتنیدگی آن با شکل خاصی از سرمایهداری جهانیشده ــ آنگونه که در بازار هنر کنونی تجسم مییابد ــ سروکار داریم. افزون بر آن، مقاله اول تصویری کلی از گونهگونیهای متونی که میتوان آنها را ذیل عنوان کلی نقد دستهبندی کرد ارائه میدهد و درکی از دامنه عمل، اهداف، و انتظارات هر کدام به ما میبخشد. بحث این شماره با مقالهای که یکی از چهرههای برجسته نقد و نظریه هنر (تامس کرو) در سال ۱۹۹۳ به مناسبت سیسالگی نشریه تأثیرگذارِ آرتفوروم نوشته است پایان مییابد. این مقاله جدای از آنکه ما را با پسزمینه شکلگیری و فعالیتِ نشریاتی چون آرتفوروم و اکتبر آشنا میکند، در حقیقت از این طریق درکی نزدیک و درونی از شرایط تغییریافته هنر و نقد هنری در طول این سی سال (دههی شصت تا دههی نود میلادی) به ما میبخشد.