معرفی مقاله:
این مقاله به مکاتبات انتقادی مجید اخگر و مراد منتظمی، از برگزارکنندگان نمایشگاه «ایران: تاریخ ناویراسته ـ از۱۳۴۰ تا امروز» (Unedited History – Iran 1960-2014)، در مورد این نمایشگاه اختصاص دارد. نمایشگاه «ایران: تاریخ ناویراسته ـ از۱۳۴۰ تا امروز»، اردیبهشت تا شهریور ۱۳۹۳ در بخش تحقیق و نمایش موزهی هنرهای مدرن شهر پاریس (Musee d’Art Moderne de la ville de Paris – ARC) برگزار شد.
این نمایشگاه ارائه و انتخابی بود از واکاوی حدود نیم قرن تجربهی بصری مدرن و معاصر ایران با تکیه بر عکاسی، سینما، رسانههای نو، نقاشی و مستندات تاریخی و فرهنگی شامل پوسترها، فیلمها و تصاویر آرشیوی از وقایعی مثل جشن هنر شیراز، انقلاب ۱۳۵۷ و دوران جنگ. این نمایشگاه، با گرد هم آوردن حدود دویست اثر و تجربهی هنری از بیش از بیست هنرمند ـ که بعضی از آنها برای اوّلین بار در معرض نمایش عمومی قرار میگرفتند ـ در حقیقت سیر تحوّلاتِ رویکردها و حساسیتهای زیباییشناسانه درون بستر فرهنگ عمومی ایران (و نه فقط «آثار هنری») در فاصلهی نیمقرن اخیر را هدف قرار داده بود و از این نظر نمایشگاهی متفاوت با دیگر نمایشگاههای جمعی هنر ایران در امریکا و اروپا به شمار میآمد.
نمایشگاه مطابق با سه دورهی زمانی کلی طراحی شده بود:
– دوران مدرنیزاسیون یعنی دههی ۱۳۴۰ تا پیش ازانقلاب اسلامی
– دوران انقلاب و جنگ هشت سالهی ایران و عراق
– و دوران پس از جنگ تا زمان برگزاری نمایشگاه یعنی سال ۱۳۹۳
هنرمندان شرکت داده شده در نمایشگاه عبارت بودند از:
مرتضی آوینی ـ بهزاد جایز ـ بهمن جلالی ـ رعنا جوادی ـ آرش حنایی ـ خسرو خورشیدی ـ کاظم چلیپا ـ محسن راستانی ـ کامران شیردل ـ اسماعیل شیشهگران ـ بهزاد شیشهگران ـ کوروش شیشهگران ـ نرمینه صادق ـ بهجت صدر ـ مزدک عیاری ـ جاسم غضبانپورـ میترا فراهانی ـ شهره فیضجو ـ بهمن کیارستمی ـ پرویز کیمیاوی ـ کاوه گلستان ـ باربد گلشیری ـ اردشیر محصص ـ بهمن محصص ـ تهمینه منزوی ـ فرهاد رحمتی و هانیبال الخاص
و برگزارکنندگان (کیوریترها): کاترین داوید ـ اودیل بورلورو ـ مراد منتظمی ـ نرمینه صادق و ولی محلوجی
این نمایشگاه بعدتر از آذرماه ۱۳۹۳ تا فروردین ۱۳۹۴ در موزهی ماکسی (MAXXI Rome) (موزهی ملی هنرهای قرن بیست و یکم) در شهر رم مجدّداً به نمایش درآمد. گفتنی است که کتابی با همین نام در زمان برگزاری نمایشگاه منتشر شد که علاوه بر مقالاتی تحلیلی در مورد دورههای زمانی و چهرههای بهنمایشدرآمده، آثار بیشتری از این هنرمندان و برخی هنرمندان ایرانی دیگر در آن گنجانده شده بود.
.
بخشی از متن:
مراد عزیز
در سفری که به ایران داشتی، گفتی که دوست داری در مورد نمایشگاه «تاریخ ناویراسته» گفتوگویی را پیش ببریم ـ که به نظر من هم فکر خوبی بود ـ و از این طریق هم نیات و دغدغههای کیوریترهای نمایشگاه (از جمله تو) در داخل ایران بازتاب پیدا کند، و هم باب بحث و نقدی در این مورد گشوده شود. من صحبت خودم را با کتابی که به همین مناسبت چاپ شد شروع میکنم، از جمله به این علت که خود نمایشگاه را از نزدیک ندیدهام، و همینطور به این علت که شاید موافقتمان در مورد کتاب بیشتر باشد، و این مسئله کمک کند تا به اصطلاح بحث سر بگیرد! امّا از این مهمتر، علت اینکه صحبت را با کتاب شروع میکنم این است که آنچه از چنین رخدادی باقی میماند کتابِ نمایشگاه است، و کتاب است که زمینهی مشارکت این رخداد در تاریخ و تاریخنگاری هنرِ ایران خارج از مرزهای ایران را فراهم میکند، و از طریق بسترسازی و گفتمانسازیای که به واسطهی متنها و مقالات در آن صورت میگیرد، میتواند در نحوهی سخن گفتن، طرح بحث و نهایتاً نحوه(ها)ی فهم و دریافت هنر ایران مشارکت و مداخله کند و روالهای رایج یا پیش از این شکل گرفته را تأیید، تصحیح، یا احیاناً تخریب و راهها و مجاری تازهای را باز کند …