قطعاتی از کتاب «اندرو وایِت: زندگی‌نامه‌ی خودنوشت»

-اندرو وایِت، براون سوئیس*، ۱۹۵۷، تمپرا
کشیدن براون سوئیس مثل کشیدن پرتره بود، بسیار پیچیده! مثل پرتـره‌ای دوگانه چـون باید بازتاب خـانه در برکه را هم می‌کشیدم. اگر از نزدیک به اثر نگاه کنید جزئیات ظریف متعددی را خواهید دید: مثلاً، ظرف حلبی که روی ایوان است؛ و اگر به پنجره‌های بالایی نگاه کنید سقف اتاق زیرشیروانی را می‌بینید، یعنی جایی که آن قلاب‌های عجیب و غریب نصب شده‌اند؛ خانواده کورنر ملافه‌ها، پتوها، سوسیس‌ها و پیازهایشان را از آن‌ها آویزان می‌کردند. این قلاب‌ها حتی در بازتاب خانه در برکه هم دیده می‌شوند. همه چیز در این تابلو با معنای حقیقی ترسیم پرتره ارتباط دارد.
روزی از روزهای ماه نوامبر بود، طرف غروب از پیاده‌روی روی تپه باز می‌گشتم، ناگهان چشمم به خانه کورنرها و تپه که بازتابـش در آب برکه منعکس شده بود افتاد. مسحورم کرد. به آتلیه‌ام رفتم. یک شیشه جوهر هیگینز روی میز کارم بود. برش داشتم و با یک قلموی بزرگ شماره ۱۲ به سرعت اولین تأثرات و حس‌وحالِ عمیقم را ترسیم کردم. دریافت واقعی‌ام از این منظره، یعنی آن درخشش سریع و ناگهانی، طرحی است که بسیار آزادانه و راحت کشیده شده. از آن طرح راضی نبودم، برگه دیگری برداشتم و طرح دوم را کشیدم، این یکی هم ظرف چند ثانیه، بعد گذاشتمش داخل کشو. چند روز بعد اتفاقی کشو را باز کردم و این طراحی سیاه‌گون توجهم را جلب کرد. با خودم فکر کردم، اوه، اوه، خودش است! آن تعادل و درخشش حجم سیاه، تصویرِ صحنه نهایی را برایم روشن کرد و بعد رنگ کهربایی شگفت‌انگیز آن منظره غنی را به یاد آوردم و برکه پرتلالوء را که مانند چشم زمین بود که همه اجزاء آفرینش را باز می‌تاباند.
چندین طرح بسیار دقیق از این منظره کشیدم اما هر از چندی کشو را باز می‌کردم و به آن طرح سیاه نگاه می‌کردم تا از خاطرم نرود. بعد از یک ماه و اندی یک پانل تمپرای بزرگ روی سه‌پایه گذاشتم. سطح سفیدِ خالی خالی هیجان زده‌ام می‌کند. وقتی شروع کردم به کشیدن براون سوئیس طراحی‌های دقیقم را کنار گذاشتم و بی‌آنکه حتی یکبار نگاهشان کنم شروع کردم خیلی راحت و آزادانه با ذغال کار کردن، گهگاهی به آن طرح سیاه انتزاعی نگاهی می‌انداختم.
براون سوئیس پرتره‌ای دوگانه است نه تنها از خانه کورنرها بلکه از همه اتفاقاتی که در این خانه می‌افتد. بسیاری از چیزها در این تابلو برایم شخصی‌اند. صخره‌های سبزی که در سمت راست قرار دارند از جنس سربانتینی هستند که از خانه‌ای در آنطرف به اینجا آورده شده، در طول مسیر خانه‌ای که از کودکی می‌شناختمش. وقتی بچه بودم می‌رفتم آن بالا و این خرابه‌ها را نگاه می‌کردم، میخکوبم می‌کردند. کارل کورنر رفت آن بالا و مقداری از سرپانتین را کند و آورد و با آن ایوان و دروازه خانه‌اش را ساخت.
بازتاب پنجره‌های زیرشیروانی در برکه دیده می‌شود. انگار مستقیم به آن‌ها نگاه می‌کنید اما همزمان زیرشان را هم می‌بینید. به سمت بالا و به سقف نگاه می‌کنید، در تابلو می‌توانید جزئیات داخل اتاق را هم ببینید. با نگاه کردن به بازتاب خانه در برکه می‌توانید زیر جلوآمدگی‌ها و لبه بام خانه را هم ببینید. این تابلو تقریباً تمام فصول سال را نشان می‌دهد. من آخر سر غروبی در ماه نوامبر آن را تمام کرده‌ام اما، زمان تابلو می‌تواند تقریباً هر ساعتی از روز باشد. کیفیت کریستالی یخ که هر از چندی درست می‌شد، نه تنها در برکه دیده می‌شود بلکه در ظرف غذای حلبی هم که با سایه سیاهی درونش بسیار نقره‌گون و درخشان است، مشهود است. انگار برکه‌ای با یخ را در تابلوی مینیاتور می‌بینید.
همین‌طور که کار را پیش می‌بردم تابلو هم از دل کار متولد می‌شد. مدتی در سمت راست، می‌خواستم پهنه خالی درخت‌ها را داشته باشم، مدتی هم می‌خواستم گاو براون سوئیس در تابلو باشد. برای همین چندین طرح اولیه از این نژاد گاو کشیدم اما بعد متوجه شدم اگر فقط ردپاهایشان را داشته باشم بهتر است. بعضی‌ها می‌گویند این تابلو نامتعادل است. اما به نظرم، پهنه خالی سمت راست، فشردگی سمت چپ را که خانه در آن قرار دارد به تعادل می‌رساند. طول تصویر دقیقاً حاکی از همان ایده اولیه و تأثر هیجان‌انگیز خانه است.
تابلوی نهایی نسبت به ایده اولیه تونالیته قوی‌تر و شدیدتری دارد اما نه سیاه و سفید. نمی‌خواستم در احساسات اغراق کنم. می‌خواستم تابلو هم مثل گاوهای براون سویس رنگِ قهوه‌ای مایل به زردی داشته باشد.

* Brown Swiss: نام نژادی معروف از گاوهای شیرده سوئیسی. ظاهراً هنرمند از ایهام موجود در این ترکیب بهره برده تا هم به رنگ خاص پوست این نژاد در این نقاشی اشاره کند و هم به ریشه آلمانی و آلمانی‌زبان خانواده کورنر صاحبان خانه ترسیم شده.