تابستان ۱۹۰۸، همزمان با روزهایی که زبانه‌های آتش مشروطه‌خواهی در ایران شعله می‌کشید، عکاسخانه‌ی سرشار آنتوان سوریوگین، عکاس روس‌تبار ساکن ایران نیز به ظن پشتیبانی وی از ظهیرالدوله، حاکم مشروطه‌خواه رشت، طعمه‌ی حملات قوای قزاق محمدعلی‌شاه شد – اتفاقی که به نابودی بالغ بر پنج‌هزار نگاتیو شیشه‌ای از مجموع هفت‌هزار ثبت سوریوگین از سفرهایش به ایران عصر ناصری و مظفری انجامید. طی همین ایام در همسایه شمالی ایران، سردبیر وقت ماهنامه‌ی عکاس آماتور انتظار دیداری قریب‌الوقوع با تزار نیکولای دوم را می‌کشید تا رؤیای سفری مشابه این‌بار به اقصی‌نقاط روسیه را مطرح کند. این عکاس، سرگئی میخائیلوویچ پروکودین-گورسکی، این بخت را داشت تا پیش از آنکه شعله‌های جنگ جهانی اول و انقلاب اکتبر نه فقط ثمرات این سفر ارزشمند، بلکه سهم چشمگیری از تاریخ و فرهنگ روسیه را هم به کام خود بکشند، آرشیو نگاتیوهای شیشه‌ای خود را به نروژ، بریتانیا و سپس فرانسه انتقال بدهد، و دست تقدیر هم پنج سال پس از درگذشت خالق‌شان در بحبوحه‌ی جنگ جهانی دوم، آنها را تقریباً بی‌کم‌وکاست به کتابخانه‌ی کنگره‌ی ایالات متحده برساند.
برای دسترسی به محتوای کامل روی دکمه زیر کلیک کنید.