امسال نیز در شمارۀ ویژۀ نوروز حرفه: هنرمند به سراغ موضوعی خارج از روال معمول مجله رفتیم و همراه با دنبال کردن پروندۀ کارتپستالهای تاریخی، صفحاتی را برای نامهنویسیهای هنرمندان و نویسندگان ایرانی گشودیم و به همین منظور نامۀ دعوتی فرستادیم؛ جمعی از دوستان این موضوع را بیارتباط با هنرهای تجسمی، شخصی و لوس و بیمزه دانستند و مؤدبانه عذر خواستند و دوستانی دیگر این محدودۀ بسیار شخصی (و در عین حال جمعی) را فرصت مغتنمی دانستند برای واگویی حرفهایی که شاید به راحتی و حالا حالاها بستر بیرونریزیاش فراهم نگردد. حرفهایی که بیشتر به روایتهای کوچک ادبی نزدیک است تا اشارات هنری و تجسمی. و در آخر اینکه در رسمالخط نامههای قدیمی دست نبردیم تا لحن نویسندگان مخدوش نگردد.
نامه پیغامیست میان حال شخصی و احوال جمعی. چیزی بین حرف زدن با خود و حرف زدن با دیگری. حرفهایی که در غیاب کسی با او میگویی. در غیاب شنونده جسورتر میشویم و حرفهایی مینویسیم که نمیتوانیم به زبان بیاوریم. چشمت در چشم کسی نیست که خجالت بکشی.
نامه یعنی صدا زدن کسی با دلیل. یعنی آوازخواندن بیدلیل. نامه یعنی سکوت و انتظار برای بازگشت صدا. منولوگی که شاید دیالوگ شود.
به سیاق استدلال سوزان سانتاگ (که هر عکسی، با گذشت زمان تبدیل به اثر هنری میشود) نامهها هم به تدریج معنای زمان را در خود جمع میکند و بیشتر از خودشان میشوند. نامه برای نویسندهاش مجالی برای تأمل در خود است و برای گیرنده گوش سپردن به حدیث نفسی، و برای دیگران سندی است دست اول نمایانگر حال و روز نویسنده و دوران او. چه بسیار زوایای پنهان روانها و دورانها که امروزه از خلال نامهها آشکار میشوند.
این روزها در وضعیت خاصی به سر میبریم. روزگار سخت است و همه درگیر و گرفتارند و فکرها بیشتر از هر وقت دیگری معطوف به خود است و حرفهای خود و بقای خود. دیالوگ در چنین شرایطی دشوار است و حرفهای هرکس درونش روی هم تلنبار شده. شاید نوشتن نامه، دلمان را باز کند و نشان دهد که چگونه در این زمانه زیستهایم، چگونه سرپا ماندهایم و به چه امید با منحنی رو به افول کیفیت لحظات عمرمان جنگیدهایم.
اگر دلتان هست که یک بار دیگر نامهای برای کسی بنویسید، و با تکرار معنادار این سنت، شرِ دل و روزگار بر او بگشایید، خوشحال میشویم تا نسخهای از آن را نیز به مجموعۀ ما بسپارید. شمارۀ ویژۀ نوروز مجلۀ «حرفه: هنرمند» را گذاشتهایم برای نامههای شما. نامهای برای هرکس که دل حرف زدن با «او» را دارید. «او» هرکسی میتواند باشد. در هر کجای تاریخ و جغرافیا. همراه نامهتان، تصویری به رسم قدیم ضمیمه کنید. کارت، نقاشی، عکس یادگاری یا تصویری که هم حال و هم فضای نامهتان باشد تا کنار نوشتۀ شما در صفحات مجله چاپ کنیم و نامه را برای ما تا پانزدهم دی ماه بفرستید.
شهریار توکلی
آذرماه هزار و سیصد و نود و یک