این درسگفتار تکمله‌ای است بر مقاله‌ی «تاریخ هنر و فرهنگ ایران (۲) انسان شاعر» که در شماره‌ی ۷۰ فصلنامه‌ی حرفه: هنرمند منتشر شده است. این درسگفتار دیباچه‌ای بر تاریخ هنر و فرهنگ ایران است. آریاسپ دادبه در «درس‌گفتارهای تاریخ هنر ایران» در پی برای فراهم آوردن مقدمات تاریخ‌نگاری فرهنگ و هنر ایران است. از منظری که به اعتقاد دادبه در تاریخ هنر ایران مغفول افتاده است. این درسگفتار با اشاراتی به نقد تاریخ‌نگاری‌هایی که تاکنون درباره‌ی هنر ایران عرضه شده است آغاز می‌شود. در خلال گفتارهای بعدی مولف تلاش دارد از مجرای آگاهی امروزین نقطه‌ی دیدی به خوانندگان عرضه کند که از طریق آن مواجهه با جنبه‌های متکثر این فرهنگ برای ما به نحوی قابل توضیح، مرتبط با هم، و معنادار شود.
خواننده در بُن این درسگفتار تاریخ هنر ایران یک ایده‌ی مرکزی درباره‌ی «ملت ایران» خواهد یافت. به این معنا که مبنای پیوندهای اجتماعی در اینجا، برخلاف بعضی تفاسیر دیگر، خون و نژاد، و سیطره‌ی نظامی و یا صرفاً منافع اقتصادی مشترک نیست. بلکه به صورت شکل‌گیری تدریجی یک دستگاه آگاهی دیده شده‌است. که از دل آن اشتراکات بسیار کهن و در عین حال پویایی بر پایه‌ی آفرینش‌های فرهنگی پدید آمده است.
او این درسگفتار را با مبحثی درباره‌ی مسئله‌ی گسست و مفهوم تاریخی بودن آغاز می‌کند. او با ارجاع به فلسفه‌ی تاریخ هگل، تمدن‌های تاریخی و غیر تاریخی را از حیث نسبت زیست اکنون‌شان با گذشته‌ی خود متمایز می‌کند. سپس پیرامون مفهوم زمان و تاریخ، و نسبت آن‌ها با آگاهی آدمی بحث می‌کند.
دادبه سیر آگاهی در بستر تاریخ را در قالب دو مرحله می‌نگرد: ۱- عصر کیهانی (cosmic) که دو ویژگی اصلیِ آن عدم آگاهی به «زمان» و عدم پرسش از «انسان» است. و کهن‌الگوهای آن در بین عموم انسان‌ها و اقوام مشترک‌اند. ۲- عصر اسطوره (mythic) که در آن انسان از زمان لازمان جدا می‌شود. انسان دچار گسست از هستی می‌شود و به عالم کثرت قدم می‌گذارد. در همین دوره‌ی متأخر است که اسطوره‌ها و هنرها خلق می‌شوند.
تماشای ویدئوی این درسگفتار در یوتیوب: تاریخ هنر و فرهنگ ایران (۲) انسان شاعر، آریاسپ دادبه