مروری بر رویدادهای هنرهای تجسمی ایران، دهه ۱۳۴۰
کریم امامی در دههی چهل شمسی، روزنامهنگار جوانی بود که با تسلط بینظیرش بر زبان انگلیسی به استخدام کیهان اینترنشنال (کیهان انگلیسی) درآمد.
وظیفهی او پوشش اخبار هنری و فرهنگی روز در تهران بود. او به مدت هشت سال این وظیفه را پیگیرانه ادامه داد که حاصلش مجموعهی مفصلی است از مقالههای خواندنی و آموزنده در مورد تمام اتفاقات هنری و فرهنگی دههای که بیتردید شکوفاترین دههی تاریخ پنجاهسال اخیر ماست. بریدهی این مقالهها نزدیک به پنجاه سال در قفسهای در کتابخانهی ما محبوس بود.
بعد از انقلاب همیشه قصد داشتیم آنها را سروسامانی بدهیم و منتشرشان کنیم. ولی کار وقتگیری بود: باید آنها را به فارسی ترجمه میکرد تا برای مخاطب ایرانی قابل استفاده باشد. ولی در این دوران آنچنان گرفتار «غم نان» بودیم که میسر نشد. پنج سال پیش و پس از رفتن او تصمیم گرفتم این کار را شخصاً به انجام برسانم.
هدف اول انتشار آنها به همان شکل موجود (به انگلیسی) بود. پس از جستوجوی بسیار ناشری در امریکا حاضر به چاپ آنها شد و کتاب در چهار بخش، ادبیات، سینما، تئاتر و هنرهای تجسمی منتشر شد.
در حین مرور، بازخوانی و انتخاب مقالهها برای چاپ متوجه شدم چه اندازه مقالههای مربوط به فعالیتهای هنری آن زمان، کمابیش نیمقرن پیش، میتواند برای این زمان و سه نسل پس از انتشار آنها مفید و آموزنده باشد. بسیاری از هنرمندان جوانی که در آن دهه تازه فعالیتهای هنریشان را آغاز کرده بودند، اکنون، اگر زنده باشند، از سرآمدان هنر معاصر ایراناند.
پس بر آن شدم که بخش هنر تجسمی کتاب را به فارسی هم منتشر کنم. مقالهی پیوست نمونهای است از مجموعه مقالاتی که در این زمینه به فارسی منتشر شده. خوانندهی جوان امروز با خواندن این مقاله، و اگر حوصله کند، تمام کتاب، متوجه میشود که چهار پنج دههی پیش، در عرصهی هنر نو، چه اتفاقات چشمگیری در حال رخدادن بوده است.
گلی امامی