معرفی مقاله:
حضور در کارگاه‌های دانشجویی متفاوت در یک رشته، بهترین فرصت برای تجربه‌کردن فضاهای آموزشی مختلف و آشنایی با دیدگاه‌ها و برخوردهای متفاوت با آن موضوع خاص است. به‌ویژه زمانی که تجربه‌کردن این فضا در کشوری جدید صورت بگیرد. دست‌دادن چنین فرصتی هرچند کوتاه می‌تواند دستاوردهای تأثیرگذاری در پی داشته باشد چرا که هر مکان آموزشی کیفیت‌های منحصر به خود را داراست. سپیده هنرمند در این نوشته از تجربه‌ی خود در کارگاه دانشجویی فستیوال شومون نوشته است.
بخشی از مقاله:
رشته‌ی گرافیک در ایران سابقه‌ای طولانی ندارد و شاید انتقادهای مختلفی در زمینه‌های گوناگون به آن وارد باشد که موضوع بحث ما نیست. اما به‌هرحال امروز آثار گرافیک ایران در عرصه‌ی جهانی جایگاه خود را به دست آورده اند. به‌ویژه در عرصه‌ی بین المللی، طراحان ایرانی بیش از هر شاخه‌ی دیگری از گرافیک، در زمینه‌ی طراحی پوستر شناخته شده و به فعالیت پرداخته‌اند و توانسته‌اند نتایج پرثمری در این زمینه به بار بنشانند که انکارشدنی نیست. از این رو برای به دست دادن معیار سنجشی در این بحث، موضوع را به طراحی پوستر که از شاخه‌های مهم و کاربردی طراحی گرافیک است محدود می کنیم.
سالیانه جریانات و فستیوال‌های مهمی از طراحی پوستر در دنیا برگزار می شوند. تخصیص بودجه هایی قابل توجه برای رشد و حمایت از آن، همه نشان دهنده‌ی ضرورت و کاربردی بودن این رسانه است.
طراحی پوستر در ایران نیز مانند هر جای دیگر از دنیا از بخش‌های مورد توجه رشته‌ی گرافیک است. اما سیستم آموزشی ما تا چه اندازه اغناکننده‌ی نیازهای دانشجویان در این شاخه است؟
عموماً شیوه‌ی آموزشی چنین کارگاه‌هایی در ایران از طریق انتقال تجربیات استاد کارگاه به دانشجویان و با توجه به فعالیت‌های حرفه‌ای آن استاد شکل گرفته است. از این رو نسبت آموزش و یادگیری دانشجو بسته به میزان آگاهی و دانسته‌های استادش، نسبتی متغیر است.
حال اگر این فضا را با فضای یکی از معتبرترین کارگاه‌های فستیوال سالیانه‌ی طراحی پوستر در فرانسه (فستیوال شومون) که برای دانشجویان برگزار می شود مقایسه کنیم، می‌توان دید که به طور کلی اهداف آموزشی در این دو فضا، دور از هم نیستند و در مغایرت با همدیگر قرار ندارند. اما از عمده ترین تفاوت‌ها میان آنها، بازتاب آثار ارائه شده در سطح شهر است که از نظر کاربرد تمایز ایجاد می کند.
استاد کارگاه در طول روند کار، نحوه‌ی رویارویی با مشکلات ارتباطی که در اثر دانشجو پدید آمده است را شرح می دهد. اما وی تنها راه را نشان داده و باقی آن را دانشجو به تنهایی باید طی کند. به این ترتیب روند طراحی یک اثر شروع می شود.
هرچند راه رفتن بر این مرز باریک می‌تواند خطر لغزش را هم به همراه داشته باشد؛ یعنی ممکن است که به جای فراهم آمدن محیطی برای تجربه‌ی فردی دانشجو، تجربه‌ی فردی استاد در محیط کارگاه اشاعه پیدا کند وکارگاه تنها در جهت انتقال یک تکنیک به‌کار رود.
اهمیت کاربردی بودن اثر موضوعی بود که سیستم آموزشی شومون بسیار بر آن تأکید داشت و زیبایی شناسی اثر نمی‌بایست جنبه‌ی کاربردی آن را تحت‌الشعاع قرار می داد. عقیده بر این بود که در نهایت این اثری است که می باید پیام خود را به بیننده انتقال دهد.
این سیستم آموزشی، سیستمی دور از ذهن نیست. اما آنچه کیفیت آموزش را در این کارگاه متفاوت می کرد، فضایی بود که دانشجو در آن قرار می‌گرفت که بخش مهمی از این فضا به شهر تعلق داشت. شهر شومون از شهرهای کوچک شمالی فرانسه است و فستیوال بزرگ سالیانه شومون به‌همراه کارگاه دانشجویی سه روزه اش، از جریانات مهم بین المللی به حساب می آید که در این شهر برگزار می شود، وتمام شهر متأثر از برگزاری این فستیوال بین المللی است.
