پنجره بسته حاضر به معنای عکس (خوانش عکس) میپردازد. یعنی این معنا بجای آنکه از عکس بیرون بیاید به درون عکس و ماهیت آن معطوف است. ویژگی معنادهی عکس است که به مفاهیم ذهنی مخاطبان میانجامد و بالعکس. البته قابل ذکر است که برای فهم مقاله ویکتور برگین ابتدا باید مقاله “تحلیل بلاغی تصویر” به قلم رولان بارت را (در بخش حرفه: هنرمند) خواند.
.
آنچه در این جستار میخوانیم:
در این جستار با سه مقالهی “هنر، شعور متعارف و عکاسی” به قلم ویکتور برگین و برگردان مجید اخگر، متن “زیباییشناسی در عکاسی” به کوشش ویکتور وولن و “خوانش یک عکس” نوشتهی امبرتو اکو، کوشیدهایم باب بحث خوانش عکس و معنادهی آن را باز کنیم.
در متن نخست نگارنده ابتدا به ماهیت عکاسی و معنا در آن میپردازد. در بخشهایی از آن این گونه میخوانیم: «در عکاسی برخی از مواد و مصالح عینی به شکلی مورد استفادهی تکنیکی واقع میشوند که به ایجاد معنا منجر میگردد. عکاسها کسانی هستند که وسائل تولیدی عینی عکاسی را دست کار خود قرار میدهند: دوربین، فیلم، نورپردازی، اشیاء، و افراد. استفاده از قابلیتهای تولیدی عکاسی برای بازتولید جهان، صرفاً به عنوان موضوعی برای تعمق زیباییشناختی کمتر از دیگر اشکال عکاسی «دستکاری» محسوب نمیشود: روی گردانی خود یک کنش است، روی گرداندن از موقعیتهایی با ضبط و ربطِ اجتماعیِ آشکار کنشی سیاسی است. انجام چنین کنشهایی در جریان تک تک لحظات کار به نوعی استراتژی سیاسی بدل میشود.» …
در متنی دیگر همانظور که از عنوانش پیداست وولن به طور ویژه به زیباییشناسی در عکاسی میپردازد. «بحث زیباییشناسی در عکاسی، تحت سیطره مفهوم زمان است. عکسها در حکم وسایلی برای توقف زمان و حفظ گوشههایی از گذشته، همچون یادگاری شگفتانگیز ظاهر میشوند. البته این گرایش در هیچ موردی آشکارتر از هنگامی نیست که عکاسی با فیلم مقایسه میشود. استعاره طبیعی و آشنا این است که عکاسی مانند نقطه، و فیلم همچحون خط است. تناقض «زنو» همین است: توهم حرکت.» …
در متن “خوانش یک عکس” امبرتو اکو به بررسی تأثیرگذاری یک عکس در رخداد وقایع عمده میپردازد. «خوب، هفته گذشته، در همه عوامل مجادله ای که قبلا بلاتکلیف مانده بود نوعی شتاب پدید آمد. ناگهان. و من به این دلیل می گویم ناگهان که بیانیه های قاطعی در فضای همان روز صادر شد. مردان مسلح در انزوا قرار گرفتند. ولی چرا در این زمان؟ و چرا قبلاً نه؟
کافی نیست که بگوییم وقایع اخیر در میلان بر بسیاری از مردم عمیقاً تأثیر گذاشت. زیرا وقایع مشابهی که در رم روی داد نیز دارای تاثیرات عمیق بود. پس چه چیزی روی داد که جدید و متفاوت بود؟ میتوان به خود جرأت داد و فرضیهای را پیش کشید. بار دیگر به یاد بیاوریم که یک توضیح هیچگاه همه چیز را توضیح نمیدهد. بلکه خود به بخشی از چشم انداز توضیحاتی بدل میشود در خصوص رابطهمندی متقابل امور، باری، عکسی منتشر شد. عکسهای بسیاری منتشر شدهاند. اما این یک پس از آن که در نشریه Corrier l ‘ Informazione به چاپ رسید از همه روزنامهها سر درآورد.» …
.