معرفی مقاله:
سهم تأثیرگذاری گرافیست بر هویتبخشی شهری آهسته آهسته دستخوش تغییراتی اساسی شده است؛ پیشتر هنر گرافیکدیزاینرها در پیشبرد پروژه هایی همچون طراحی تمبر و پوستر تعریف میشد، حال اما او نقشی مهم در القای اندیشهی برقراری ارتباط بصری در هویت بخشی شهری یا به عبارت دیگر برندسازی شهری ایفا میکند. این مقاله میکوشد میزان تأثیرگذاری گرافیکدیزاینرها و جایگاه هنرمند را در این مورد بررسی کند و به گونهای نوعی پیش درآمد بر پروژههای متفاوتی باشد که در وهلهی نخست لزوماً با برقراری ارتباط بصری مرتبط نمینماید. دامنهی بهرهگیری گرافیستها از ابزار و امکانات رسانهای برای تأثیرگذاری در هویت بخشی شهری از طریق وجوه بصری بسیار گسترده است: از فضای حداقلی چند سانتیمتری یک تمبر تا برچسبی بر روی بطری آب نوشیدنی.
گرافیکدیزاینرها کلام، ایده، اطلاعات و به طور کلی مفهومات را به وسیلهی زبانی کاملاً بصری و از طریق قوهی درک و مشاهده منتقل میسازد. زبان این هنر متشکل است از تصویر، تمثال، نماد، عکس، تایپوگرافی و دیگر المانهای گرافیکی و تصاویر متحرک. طراحی گرافیک همه جا و هرکجا در اطراف ما هست اما به ندرت به مثابه هویتی مستقل تمیز داده می شود مگر آنکه اتفاقاً پرداختی ضعیف داشته باشد. طراحی جلد کتاب، پوستر و بروشور، برچسب اجناس مختلف، علائم انحصاری، لوگوها و نشانهای مختص سازمانی و حقوقی، در همه و همه از هنر گرافیک بهره گرفته میشود.
روزگاری نه چندان دور، پیش از آنکه ایمیل اینچنین فراگیر شود، نامه از طریق پست ارسال می شد. تمبر امکانی بازرگانی قلمداد میشد که گرچه چند سانتیمتر بیشتر فضا به خود اختصاص نمیداد اما مخاطبان این کالای کوچک خیل مردمان جهان بزرگ را شامل میشد. چالش طراح در خلق تمبر چنین است که چطور میشود تم مد نظر را در فضایی به این میزان اندک پیاده و اجرا کرد. عموم شهرهای سرتاسر پنج قاره فاقد تمبر انحصاری هستند اما در آسیا به خاطر ریشهها و دلایل تاریخی مستعمرات پیشین ماکائو، سنگاپور و هنگکنگ تمبرشناسی خاص خود را دارا هستند. نخستین تمبر انحصاری ماکائو به سال ۱۸۸۴ بر میگردد. کمیتهای موسوم به کمیتهی مشورتی تمبر در هنگ کنک فعالیت میکند که اعضای آنرا شهروندان برجسته و نامی، گرافیستهای خبره و حرفهای و کارشناسان تمبر تشکیل میدهند که زیر نظر کارشناسان دولت فعالیت میکنند. این کمیته اصولاً تم عمومی تمبرهای خود را برای هجده ماه پیشرو طرحریزی میکند. آنگاه ادارهی پست برای هر تم مدنظر، هیأتی از طراحان را فرا میخواند تا طرحهای پیشنهادی خود را ارائه دهند. آن هنگام چالش اساسی برای آن گرافیست این خواهد بود که آن تم بخصوص را دریابد، تکنیکهای چاپ را بشناسد و همگی را در خدمت یک طراحی منحصر به فرد بهکار گیرد.
در سال ۱۹۹۷، طراحی مجموعهی جدیدی از تمبر ضرورت پیدا کرد چراکه هنگ کنگ باری دیگر به چین سلطه یافته بود. طرح جدید میبایست تصویر ملکه الیزابت دوم را جایگزین میساخت. کان تای کونگ، گرافیست و هنرمند مطرح چینی طرحی نقش زد که در آن، دورنمای شناخته شدهی شهر هنگ کنگ دیده میشد که در آن سیر رنگبندی بخصوصی به کار گرفته شده بود. او از طومارنوشتهای کهن چینی نیز برای خلق این اثر الهام گرفت.
از گرافیستها انتظار میرود بتوانند به یک کالا، وسیله یا مفهوم هویت ببخشند. حال این هویت میتواند مختص طرحی برای یک کمپانی باشد یا لوگویی برای سازمانی بزرگ. تحقیقات میدانی انجام گرفته توسط کمپانیهای متعدد ثابت کرده است مشتریان میتوانند بدون دیدن تصویر کامل یک طرح، تنها با تماشای بخشی از آن متوجه شوند آن طرح یا لوگو متعلق به کدام شرکت است؛ خصوصاً اگر بحث تبلیغات آن کالا فراگیر بوده باشد.