شهر در انعکاس تصویر / ثمیلا امیرابراهیمی

بخشی از متن

شهر پیشرفته‌ترین شکل فضایی تجمع انسانی است. انسان شهری، چون یاخته‌ای درون بدنی عظیم، همواره از کیفیات آن آگاه و متأثر است و تمام انقباض‌ها و انبساط‌های این بدن بزرگ را نه تنها از طریق حواس پنج‌گانه بلکه در اعصاب و روان خود حس می‌کند. طبیعی است که این آگاهی در هنر هنرمند نیز متجلی می‌شود.

چگونه شهر در هنرهای تجسمی منعکس می‌شود؟ نمایش صحنه‌های شهری در هنر، یعنی انعکاس مستقیم آن است. از این نظر تمام آثاری که فضای زندگی را در اتاق‌ها و ساختمان‌های شهری، کوچه‌ها و خیابان‌ها، کافه‌ها و رستوران‌ها، جاده‌ها و اتومبیل‌ها نشان می‌دهد، به ترسیم گوشه‌ای از فضای شهر در هنر پرداخته‌اند و در مقوله‌ی هنر شهری و غالباً در مقوله‌ی نقاشی ژانر شهری یا زندگی روزمره می‌گنجند.

انعکاس غیر مستقیم شهر در هنر شاید به سادگی و وضوح قابل رؤیت نباشد. با این همه چطور می‌توان تأثیر فضا و زندگی و معماری شهری را در شعور انسان شهری بی‌اهمیت انگاشت. تراکم و ازدحام اشیاء و آدم‌ها، ارتفاع، شکل و رنگ ساختمان‌ها، وسعت دید و کیفیت فضای سبز در شهر و بسیاری عوامل دیگر بر ذهن و کار هنرمند تأثیر می‌گذارند؛ حتی اگر هنرمند خود از آن آگاه نباشد. چنین تأثیراتی را نه تنها در هنر فیگوراتیو بلکه در هنر بدون موضوع و تجریدی نیز می‌توان دنبال کرد.