معرفی مقاله:
درباره‌ی طراحی‌های امید مشکسار در گالری «اُ»
نمایش آثار امید مشکسار در گالری تازه‌تأسیس «اُ» اتفاق نادری است در فضای تجسمی ایران. آثار او جایگاه خاصی را اشغال کرده‌اند، و از این حیث جنبه‌های آموزنده‌ای دارند: «فیگوراتیو»اند، اما نتیجه‌ی انتقال مستقیم خیابان و هر چه در آن است بر روی بوم نیستند؛ تخیل در آنها نقش دارد، اما نه آن تخیل سایکودلیکِ باسمه‌ای‌ای که در بسیاری از نقاشان نسل جدید می‌بینیم؛ واقعیتی خاص در آنها نفوذ کرده است، اما این واقعیت در پیکان و دخترهای باب روز و عکس‌های خانوادگی خلاصه نمی‌شود؛ بسیار جسورانه‌اند، اما ظاهری محافظه‌کار دارند (آب‌مرکب و مقوا؛ قاب‌های شیشه‌دار؛ طراحی‌های استادانه؛ بدون حرف اضافه؛ بدون سیاست و سنت و تاریخ و غیره). در تصاویر مشکسار واقعیت و تخیل به تصادم فرخنده‌ای رسیده است؛ این آثار «شاعرانگی» دارند به معنای درست و عمیق کلمه (که به آن بازخواهم گشت)؛ ترکیب ویژه‌ای از حساب‌شده‌گی و اتفاق‌اند؛ از خودآگاهی به حدود و صغور و اهداف کار از یک سو، و گشودگی و فراهم کردن زمینه برای رخ نمودن آن‌چه مازاد بر اهداف و نیات هنرمند است، از سوی دیگرطراحی‌های مشکسار بیش از هر چیز یک «تصویر»اند؛ جسمیت ندارند، و ما را به فضایی سه‌بعدی یا سطح واقعی خودِ کار ارجاع نمی‌دهند. مشکسار با انتخاب رسانه‌ای سیاه و سفید و با حداقل جسمیت، استفاده از حداقل آب در کار با آب‌مرکب، و نوع هاشورها و خط‌گذاری، تصاویری به وجود آورده که گویی با گونه‌ای میانجی به ما رسیده‌اند؛ گویی تصاویری چاپی یا چیزی از این دست‌اند. تمامی این ویژگی‌ها، آثار مشکسار را به تصاویری از اقلیمی درونی، به نوعی ایماژ، نزدیک کرده است. این ایماژها حول صحنه‌ها یا موقعیت‌هایی تکرارشونده می‌گردند که توجه به آنها، نزدیک شدن به لایه‌های پنهان و آشکار آنها، برای درک بایسته آثار ضرورت دارد. چنین کاری البته مجالی دیگر می‌طلبد؛ اما دست‌کم در این‌جا می‌توان بعضی از این موقعیت‌ها یا «صحنه‌ها» را احصاء و دسته‌بندی کرد، فهرست‌شان کرد، و به شیوه‌ای پدیدارشناختی اندکی به برخی دلالت‌ها یا پتانسیل‌های آن نزدیک شد.
بیشترِ این بیست‌و‌هشت تصویر چند موتیف یا موقعیت خاص را به تصویر می‌کشند، که نسبت آنها از نظر کمی این‌گونه است: تخت‌خواب و آدمی که روی یا کنار تخت لمیده/نشسته است (شش مورد)؛ آب، در آب بودن، شنا کردن، و/یا دیگری را نجات دادن (دست‌کم شش مورد، به اضافه چند مورد نزدیک به ــ یا تداعی‌گرِ ــ آب)؛ طراحی کردن و فعالیت‌های مرتبط با آن، از جمله «نگاه کردن» (دست‌کم هفت مورد)؛ در آغوش کشیدنی واقعی‌ـ‌خیالی (دست‌کم شش مورد)؛ شمشیر، کمربند، و ژست‌ها و حالات مربوط به مبارزه و درگیری (سه مورد).
.
پیشنهاد مطالعه: مقالاتی پیرامون «امید مشکسار»