در چند سال اخیر، در فقدان تقریباً کامل مجلات و فضاهایی که نقد و نوشتاری در مورد نمایشگاه‌ها و اتفافات هنریِ روز بنویسند، اکثر نمایشگاه‌ها بدون حرف و حدیثی می‌آیند و می‌روند، کسانی کارها را می‌بینند، خوش و بشی با آشناها می‌کنند، و به خانه برمی‌گردند. در این فضا، شاید خرید و فروش آثار یا رزومه‌ی آن‌ها که به دنبال ساختن رزومه‌اند لطمه‌ی چندانی نبیند (و چه بسا از این فضای غیرانتقادی منتفع شوند)؛ اما آن‌چه بدون شک لطمه می‌بیند تجربه شدن، فهمیده شدن، و قضاوت آثار است، که به نظر می‌رسد ــ دست‌کم تا آنجا که کیفیت آثار و آینده‌ی هنر ایران در میان باشد ــ مهم‌ترین هدف از برگزاری نمایشگاه و دیگر رخدادهای هنری است. این فضای خاموشی، گذران، و سودجویی و خودمحوری را باید مختل کرد.
نصرت‌اله مسلمیان نقاشی است که از چند دهه پیش به طور مستمر سرگرم کار و شکل بخشیدن به زبانی تصویری بوده است، بدون آن‌که در سال‌های اخیر در مورد فحوا، دلالت‌ها، و حدود و ثغور و کم‌و‌کیفِ نقش‌مایه‌ها و عناصر معناساز و مشارکت ویژگی‌های بصری کار او در این سازوکار انتقال معنا/تجربه، بحث چندانی در گرفته باشد. تازه او، از این نظر، از خوش‌اقبال‌ترین هنرمندان ایرانی است! در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ او در صدر کسانی بود که توجه هنری‌نویسان و حتی نویسندگان و روشنفکران را به خود جلب می‌کرد و در موردش نوشته می‌شد؛ و در سال‌های پس از آن هم گفتگوهای کوتاه و بلندی با او به چاپ رسید. اما از بیشتر این تلاش‌ها سال‌ها گذشته است، و بعید است نسل جدید گالری‌روها اطلاع چندانی از آن‌ها داشته باشند. حالا همه چیز در خاموشی برگزار می‌شود، و ــ با خودم فکر می‌کردم ــ اگر فردی کنجکاوی آن را داشته باشد که در یکی از نمایشگاه‌های او از بینندگانی که بسیاری از آن‌ها اهل هنر هستند بخواهد اندکی در مورد تجربه یا معنای تصاویری که می‌بینند بگویند، اگر اساساً پاسخی در کار باشد، احتمالاً پاسخ‌ها اشتراک چندانی با یکدیگر، یا تماس چندانی با تصاویر، نخواهند داشت!
بنا بر همه‌ی این‌ها، تصمیم گرفتیم با مسلمیان به گفتگو بنشینیم، و بکوشیم فراتر از حرف‌های کلی و باری‌به‌هر‌جهت، کمی به آثار او نزدیک شویم و از جزئیات و دقائق تصاویر و سازوکار رسیدن به آن‌ها سخن بگوییم. البته که این کار، به دلائل مختلف، از جمله بی‌میلی خود هنرمندان به تدقیق و تحدید کاری که می‌کنند، کار ساده‌ای نیست. باید دید که تا چه حد در این کار موفق بوده‌ایم.
م. ا.
فرم و لیست دیدگاه
۲ دیدگاه
به نظر من این گفت و گو در قیاس با گفت و گو های کوتاه دیگر که با آقای مسلمیان صورت گرفته است؛ گفت و گویی دقیق تر، جدی تر، تخصصی تر و در شان ایشان بود. چند سال پیش، به مناسبت برگزاری اولین نمایشگاه آقای مسلمیان در گالری ایرانشهر، ترتیب نشست و گفت و گویی را داده بودم که در آنجا هم نقطه نظرهای ارزشمندی چه از سوی میهمانان و چه از سوی خود هنرمند مطرح شد که در نوع خود بی نظیر بود (متن آن در کانال تلگرامم آمده است). در هر صورت، این که در مقابل هنرمندی همچون آقای مسلمیان، کسانی بنشینند که تقریبن همتراز با سطح اندیشه و سخن گفتن او باشند و با فهم و درک درستی از پاسخ هایی که دریافت می کنند، پرسش های خود را مطرح کنند، خیلی مهم و ارزشمند است. این مصاحبه ی شما عاری از پرسش های کلیشه ای و تعریف و تمجیدهای بیهوده بود. ضمن این که ادب و قدردانی هم در آن مشهود بود. با ارائه ی پرسش های سنجیده و اظهار نظرهای فشرده، زمینه را در شان استاد برای پاسخگویی فراهم کرده بودید. من لذت و بهره بردم. ممنون.
از توجه شما بسیار متشکریم دوست عزیز.