«قانون یکسانی بر تمام انواع موسیقی استوار است؛ قـانونی نانوشته. آن را نمی‌دانـم، امـا می‌شناسم»
ران وود2وقتی صحبت از عکـاسی می‌شود، معمولاً علاقه دارم بصورت قیاسی درباره‌اش حرف بزنم. معمولاً مقایسه عکاسی با ماهی‌گیری یا شعر را ترجیح می‌دهم، اما هنگام صحبت در مورد جذابیت تک‌عکـس، دوست دارم با موسیقی پاپ مقـایسه‌اش کـنم. آهنگ‌های پاپ، مثل عکس، ساده‌اند. موسیقی پاپ به طور معمـول از یک ترانه و ملودی ساده‌ی چنددقیقه‌ای در یک ساختار وِرس/کـروس3 تکرارشونده تشکیل می‌شود. ساخـتن یک آهنگ پاپ، درست مثل عکاسی‌کردن، برای یک آماتور کار سختی نیست.
اما چه چیزی دو آهنگ پاپ را از یکدیگر متمـایز می‌کـند؟ شـک ندارم اگـر کـسی می‌توانست نظـر بزرگترین ترانه‌سرایان را جویا شود چند جواب مشابه مثل سادگی و گیرایی را می‌شنیدیم، اما ارائه‌ی تعریفی جامع همچنان یک معما خواهد ماند. اگر از مردم بپرسید، بیشترشان می‌گویند وقتی آهنگی را گوش کنند خوب بودن یا نبودنش را متوجه می‌شوند.
اما این یعنی مردم نیاز دارند آن آهنگ را حتماً گوش کنند. در حال حاضر 26 میلیون آهنگ برای دانلود در آی‌تیونز موجود است. دانستنِ اینکه چه تعدادشان آهنگ‌های خوبی هستند بسیار مشکل است. اما در حال حاضر که این متن را می‌نویسم آهنگ Happy از فارل ویلیامز در آمریکـا، فرانسه، آلمان، فنلاند، اسپانیا و سوئیس رتبه اول را دارد. آیا Happy آهنگ خوبی است؟ همسرم و بچه‌هایم اینطور فکر می‌کنند. اما این آهنـگ چون محبوب است، خوب است؟ یا چون خوب است، محبوب؟ پاسخ به این سؤال تقریباً غیرممکن است. با این حال واضح است که شهرت گسترده‌ی این آهنگ بر اینکه موفق تلقی‌اش کنیم تأثیر بسزایی داشته است. بوی جورج4 زمانی پرسید: معیار یک آهنگ پاپ خوب چیست؟ و خود در جواب گفت: میزان پخش رادیویی5!
عکس‌ها، ترانه‌های کوچک پاپ هستند. اما در همین هنگـام که 26 میلیون آهنـگ در آی‌تیونز موجود است، 16 میلیارد عکس در اینستاگرام وجود دارد. به نظرتان چه تعداد از آنها بهتر از عکس «سه‌چرخه»ی روی جلد کتاب‌عکس «راهنمای اگلستون» است؟ تا چه اندازه چاپ این عکـس بر روی جلدِ «راهنمای اگلستون» (به‌دست موزه هنرهای مدرن نیویورک) بر میزان اهمیت و احترامی که برای آن قائلیم تأثیر داشته است؟ پاسخ به این سؤال درست مثل پاسخگویی به چند و چونِ ارتباط میان محـبوبیت و خوب‌بودن آهنگ‌های موجود در جداول موسیقی مشکل است. باید گـفت در هنرهای عامـه‌پسند، همه‌گیربودن اثر با موفقیت آن به طور قطع ارتباط تنگاتنگ دارد.
چندسال پیش تلاش کردم علت‌های موفقیت عکس مـادر مهاجر داروتیا لانگ را بررسی کنم. همیشه برایـم جـالب بود کـه یکی از موفق‌ترین عکس‌های تاریخ عکاسی، عکسی است که به لحـاظ تکنیکی ایرادات زیادی دارد (چشمان مادر فوکوس نیستند و انگشت ناخواسته‌ای کـه در پایین سمت چپ وارد تصویر شـده بود در تاریکـخانه حذف شده است). چه چیزی این عکس را تا این حد قدرت‌مند ساخته؟ برای درک این موضوع پنج مـادرِ مهـاجرِ مختلف پیدا کـردم و با بچه‌هایشان از آنها عکاسی کردم. آیا این عکس‌ها هم خوبند؟ یکی از آنها شاید بد نباشد، اما هیچ‌کدام به هیچ‌وجه قدرتِ عکس لانگ را ندارند. اصلاً قصد رسیدن به چنین هدفی حماقتی تمام‌عیار است.
در نهایت تلاش من برای پاسخ به این سؤال‌ها درباره عکاسی، چیزی جز ناامیدی برایم باقی نگذاشت. اندازه‌گیری موفقیت تک‌عکس، چه تعداد لایک در اینستاگـرام باشد، چه قیمت ده‌ها هزار دلاری در یک حراجی، بی‌فایده و حتی خطرناک است. به همین دلیل من بیشتر به کتاب‌عکس‌ها و مجموعه‌ها توجه می‌کنم تا به یک تک‌عکس یا یک تک‌آهنگ. در پایان باید بگویم هر کسی می‌تواند عکسی به خوبی عکـس «سه‌چـرخه»ی ویلیـام اگـلستون بگیرد، اما تابه‌حال فقط تعداد انگشت‌شماری توانسته‌اند کتابی به‌خوبی «راهنمای اگلستون» بسازند.

پانوشت:
1- “It’s got a good beat and you can dance to it” عبـارت معـروفی در برنامـه رقص-موسیقـیِ تلویزیونی American Bandstand بود که در بخش امتیازدهی به موسیقی‌های روز به‌کار می‌رفت. در این برنامه که بین سال‌های 1952 تا 1989 پخش می‌شد، گفتـن این عبارت بین امتیازدهندگان مصطلح بود و به عنوان معیاری برای موفقیت یک تک‌آهنگ شناخته می‌شد.
2- Ron Wood گیتاریست، آهنگ‌ساز و ترانه‌سرای گروه رولینگ استونز
3- در موسیقی پاپ، کُروس به قسمت تکرارشونده یک آهنگ گفته می‌شود که معمولاً ایده و ریتم اصلی موسیقی در آن‌جا گفته و نواخته می‌شود و وِرس به قسمت‌هایی از یک آهنـگ که دارای موسیقی یکسان اما ترانه‌ای متفات است و پیش و پس از کروس آورده می‌شود.
4- Boy George خواننده، ترانه‌سرا، طراح مـد و عکاس انگلیسی
5- Airplay. به مقدار زمانی که رادیو (و یا تلویزیون) به پخش موسیقـی هنرمندی خـاص مـی‌پردازد Airplay می‌گویند. افزایش این زمان در موفقیت و فروش آثار موسیقایی تأثیر بسزایی دارد.
* این مقالـه از مجموعه مقالات «ملاک یک عکس خوب چیست؟» (به سفارش فتوورکس)، انتخاب شده اسـت. این بنیاد از صـاحب‌نظـران می‌خواهد تا در قالب مقاله‌ای کوتاه به این سؤال پاسخ دهند.
** این متن، آوریل 2014 نوشته شده و ترجمه‌ی آن پیش از این، در سایت akskhaneh.com منتشر شده است.