در آغاز دهه‌ی ۷۰ شمسی، در فضای فرهنگی‌ای که هنوز درگیر پیامدهای جنگ و فشارهای ایدئولوژیک بود، نشریه‌ای متولد شد که به سرعت جای خود را در میان روشنفکران و نویسندگان مستقل باز کرد: گردون. این مجله نه فقط یک رسانه‌ی ادبی، بلکه نوعی جریان فکری بود؛ جریانی که می‌کوشید سکوت تحمیلی سال‌های بعد از انقلاب و جنگ را بشکند و امکان گفت‌وگوی آزادانه را، هرچند محدود و شکننده، فراهم آورد.
گردون با نگاهی متفاوت به عرصه آمد. برخلاف بسیاری از نشریاتی که در چارچوب‌های سنتی یا حکومتی حرکت می‌کردند، این مجله پایبند به نقد رادیکال، بیان بی‌پرده و حمایت از ادبیات مستقل بود. محتوای آن عمدتاً حول محورهایی چون شعر و داستان نو، نقد اجتماعی، بازخوانی مفاهیم مدرن در ادبیات فارسی و معرفی نویسندگان خارج از جریان رسمی شکل گرفته بود. گردون خود را نه یک رسانه‌ی بی‌طرف، بلکه یک کنشگر فرهنگی می‌دید که مأموریتش به پرسش کشیدن چارچوب‌های رسمی و برجسته کردن صداهای سانسورشده بود.
گردون به شکل آگاهانه و صریح، آثاری را منتشر می‌کرد که در نشریات رسمی یا مجاز، امکانی برای مطرح شدنشان نبود؛ شعرهایی با مضامین جسورانه، داستان‌هایی با ساختارهای نوگرا و نقدهایی که از ادبیات «متعهد» و «ایدئولوژیک» فاصله می‌گرفتند. در این فضای جسور، گردون بستری فراهم آورد برای ظهور نسلی تازه از نویسندگان و شاعران که دغدغه‌شان نه تطابق، که بازاندیشی در سنت‌ها و هنجارها بود.
با این همه، جسارت گردون بی‌هزینه نبود. نهادهای ناظر، محتوای آن را بارها زیر ذره‌بین بردند و هشدارها یکی پس از دیگری رسید. بارها توقیف شد، و باز از سر گرفته شد، و نهایتاً در سال ۱۳۷۴، پس از حدود پنج سال انتشار نامنظم اما پرمخاطب، توقیف دائم شد.
گردون به ما یادآور می‌شود که ادبیات، اگر واقعاً زنده باشد، همیشه راهی برای عبور از دیوارها پیدا خواهد کرد.
برای خرید دوره‌ی کامل صحافی شده‌ی مجله گردون می‌توانید به اینستاگرام کتاب دیوان مراجعه کنید، و یا با این شماره تماس بگیرید: ۰۹۲۲۶۳۹۰۹۹۷
