آنسلم کیفر / Anselm Kiefer

کیفر پس از کسب موفقیت بین‌المللی، از اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰، نگاهش را به فراسوی آلمان معطوف کرده است. یکی از بحث‌برانگیزترین آثار او (سرزمین بین‌النهرین – ۱۹۸۹) مجسمه‌ای است متشکل از دویست کتاب سربی بسیار سنگین که در قفسه‌ای چیده شده‌اند. تقریباً نیمی از کتاب‌ها حاوی عکس‌ها و مواد گوناگون‌اند، اما اغلب بینندگان نمی‌توانند صفحات آن‌ها را به طور مستقیم مشاهده کنند. کل اثر به رازهای نیمه‌پنهان اشاره دارد.
از دیگر آثار او می‌توان اشاره داشت به: نقاشی‌های قهرمانان معنوی آلمان (۱۹۷۳)؛ مناقشه بر سر شمایل‌شکنی (۱۹۷۹)؛ بوته‌زار جاده‌ی براندنبورک (۱۹۸۴)؛ چیدمان بیست سال انزوا (۱۹۹۱)
آنسلم کیفر با آثاری که آفرینش‌شان را از دهه‌ی ۱۹۷۰ شروع کرد، نسیانِ جمعی را به‌شدت از سرِ این جامعه پراند. و متعاقب آن منتقدانِ هنریِ آلمانی مشخصاً به آثار او حمله کردند و دلیل‌شان هم گرایش‌هایی «ژرمنی» بود که به کارهای او منتسب می‌کردند. کیفر بیشتر دهه‌ی ۱۹۸۰ را به عنوان چهره‌ی بحث‌برانگیزی در آلمان باقی ماند، اگرچه در ایالات متحده و اسرائیل، از آثارش با شوروشوق بسیار استقبال کردند. او در واقع پا جای پای یوزف بویس (كه مدت کوتاهی شاگرد او بود) گذاشت و اسطوره‌های رمانتیکی را به عنوان دست‌مایه‌ی كار خود زنده كرد که به علتِ سوءاستفاده‌هایی که نازی‌ها (به دلایلِ ناسیونالیستی) از آن‌ها کردند، اعتبار خود را از دست داده بودند.
احتمالاً ذهن‌مشغولیِ شدیدِ کیفر به وجه غیرعقلانیِ روحِ آلمانی‌ برخی از منتقدان را به دركی بیش از حد تحت‌اللفظی و مستقیم از تصویر‌پردازی او سوق داده و باعث شده كه چشم بر تمهیدات کنایی و تکنیک‌های آشنایی‌زدایانه‌ای که استفاده می‌کند، ببندند.
رویکرد حسی او به مصالح کارش و همراهی‌اش با بازلیتس در احیای اشکالی بیانی چون حکاکیِ روی چوب نیز باعث شده سابقه‌ی کار او در حوزه‌ی هنر مفهومی به چشم نیاید. آثارِ اولیه‌ی کیفر در قالب کتاب بودند. کتاب‌هایی دربرگیرنده‌ی عکس، عکس‌هایی اغلب از عناصری صحنه‌پردازی‌شده که هنرمند روی‌شان نقاشی کشیده بود. كیفر در ادامه به زبانی تصویری‌_‌گزینشی‌ای بسیار پُرقابلیت رسید که در گستره‌اش عکس و کلمات مکتوب اغلب با نقاشی، لاک ‌و الکل، کولاژ، و اشیایی یافته‌شده چون کاه، شن و زغال ترکیب می‌شدند. این اشیا به‌خاطر هم کیفیات لمسی و هم دلالت‌های نمادین‌شان به آثار او راه یافته‌اند.
زمانی که منتقدان می‌خواهند به هنر پرشکوه آنسلم کیفر بپردازند، تمایل دارند بر ساختگی و غلوآمیز بودن هنرش خرده بگیرند. او سراسر دوران کاری‌اش ـ در اروپای آرام، پررونق و آزادِ بعد از ۱۹۴۵- در کابوس‌هایی از تاریخ غوطه می‌خورد. هنرش از گذشته سرشار بود: پوسته‌ی بسته با گل‌ولای پیکارها، مسدودشده با خاکستر کشته‌شدگان.
کیفر کاری بیش از بازنمایی آخرالزمان می‌کند. او شما را به پایان جهان می‌برد. برای مثال در اینستالیشنی که متظاهرانه سرخوش، و درعین‌حال موشکافانه، غنی و شاعرانه است، دهلیزِ کابوسِ طویلِ تختخواب‌های بیمارستان، ما را به اتاق‌های بیشتری هدایت می‌کند. یـکی از این اتاق‌ها، اتاقک بایگانی اسرارآلودی است مملو از اسنادی پوسیده.
اینجا و آنجا، تختخواب‌ها و صندلی‌های چرخدار و برانکاردهای زنگارگرفته، پوسیده و سوراخ‌شده با گلوله، چون بازمانده‌های جنگ جهانی دوم، به چشم می‌خورد. برای هر ارجاع واگنری، تذکار متناظری هست از اینکه چنین عظـمتی به کـجا مـی‌انجامد؛ یک مجـسـمه‌، سـواری والکیری‌ها را در هیبت تلی از دوچرخه‌های زنگ‌زده بازنمایی می‌کند آنچنان‌ که گویی سربازانی از آن‌ها استفاده کرده‌اند که در تلاش بودند از جبهه‌ی شرقی فرار کنند، و حال این دوچرخه‌ها در زمینی پوشانده‌شده از استخوان‌ کشف شده‌اند.
می‌توان این آثار را صرفاً به شکل اثری سترگ از هنر اینستالیشن دریافت؛ اما در نهایت همه‌ی درام آن تنها مقدمه‌ای است بر نقاشی‌های کیفر. این‌ها به خودی خود بسیار سنگین‌اند با متعلقاتی از جهان که به فضای سه‌بعدی نفوذ می‌کند.