کریستو، هنرمندی که شهرتش به دلیل بسته‌بندی کردن بناهایی مثل ساختمان رایشتاگ برلین، و همچنین پوشانیدن سواحل و جزیره‌های گوناگون با پارچه است، در سن 84 سالگی درگذشت. این خبر در صفحه‌ی رسمی فیسبوک او تأیید و گفته شده این هنرمند به مرگ طبیعی در خانه‌اش در نیویورک درگذشته است.
او که با نام کامل کریستو ولادیمیروف جاواشُف در بلغارستان به دنیا آمد، در صوفیه تحصیل کرد و سپس در سال 1957 در قطاری که از پراگ به مقصد وین می‌رفت، به سوی غرب عزیمت کرد. کریستو دو سال بعد با زنی فرانسوی به نام ژان-کلود دونات دو گیلِبُن آشنا شد و با او ازدواج کرد، زنی که تا زمان مرگش در سال 2009 شریک هنری او بود.
این زوج هنرمند فعالیت‌شان برای ساخت آثار هنری در ابعاد بسیار بزرگ را در سال 1961 با بسته‌بندی کردن بشکه‌های نفت در بندر کلن آغاز کردند. بشکه‌های نفت به دلیل ارزان قیمت بودن، شباهت ظاهری‌شان به مجسمه و همچنین القای دلالت‌های ضمنی سیاسی که البته همیشه از سوی هنرمند ناچیز شمرده می‌شد، به یکی از عناصر برجسته‌ی کار آن‌ها تبدیل شد. کریستو در سال 2018 در مصاحبه با گاردین چنین گفت: «من چیزهایی می‌سازم که هیچ کاربردی ندارد-جز آن‌که شاید لذت‌بخش باشد».
یک سال بعد، آن‌ها خیابانی را در پاریس با بشکه‌های نفت مسدود کردند. این اثر که پرده‌ی آهنین (The Iron Curtain) نام داشت، باعث مطرح شدن آن‌ها در دنیای هنر شد، و بعد از آن بود که توانستند آثارشان را در گالری مشهور کاستلی در نیویورک به نمایش بگذارند.
این زوج به ساخت آثار در ابعاد بسیار بزرگ که اغلب شامل پوشانیدن یادمان‌های طبیعی با پارچه بود، ادامه دادند، و به جرگه‌ی هنرمندان جنبش «لند آرت» (Land Art) اوائل دهه 1970 امریکا پیوستند که آثار هنری گسترده‌ای در ایالات متحده خلق کردند. در سال 1969، کریستو و ژان-کلود (بر اساس سیاهه‌ای که کریستو بعد از مرگ همسرش از آثارشان ارائه کرد) آغاز به کار روی پروژه‌ی ساحل پوشیده شده کردند. آن‌ها در این پروژه ساحل و صخره‌های «لیتل بِی» (Little Bay) در سیدنی را با پارچه‌ی خاکستری پوشاندند تا بزرگ‌ترین اثر هنری آن زمان را خلق کنند.
آن‌ها در سال 1972 اثر خود با عنوان پرده‌ی دره (The Valley Curtain) را خلق کردند. این اثر شامل 14000 متر پرده‌ی نارنجی بود که آن را در میان دره‌ی رایفل گپ (Rifle Gap) در کلرادو آویختند؛ اگرچه درست روز بعد از آن یک طوفان مهیب آن را تخریب کرد. تمام آثار کریستو و ژان-کلود به شکلی طراحی شده بودند که موقتی و غیر ماندگار باشند. «هنرمندان-و در صدر آن‌ها معماران-در جستجوی ماندگاری هستند، اما من نیستم. من می‌خواهم چیزی برجای نگذارم. و این شهامت می‌خواهد.»
هزینه‌ی کارهای او عمدتاً از طریق فروش طراحی‌های مقدماتی‌اش تأمین می‌شد-او همیشه حمایت مالی از سوی دیگران را رد می‌کرد. «ما همیشه در مذاکره خوب بوده‌ایم. و لازم بود که خوب باشیم چرا که در غیر این صورت این پروژه‌ها محقق نمی‌شد. به هرحال در متقاعد کردن بانک‌ها برای تأمین اعتبار‌ِ لازم برای خلق آثارمان موفق عمل کرده‌ایم.»
جاه‌طلبی‌ها و شهرت کریستو و ژان-کلود تا دهه‌ی 80 آنقدر زیاد شده بود که آن‌ها می‌توانستند پروژه‌هایی همچون احاطه کردن 11 جزیره در بندر بیسکِین (Biscayne Bay) میامی با پارچه‌های پلی پروپیلن شناور به رنگ صورتی روشن، و بسته‌بندی پل «پون نوف» (Pont Neuf) که قدیمی‌ترین پل پاریس بر روی رودخانه‌ی سن است را با مجوز شهردار وقت پاریس، ژاک شیراک، انجام دهند. با این حال، برجسته‌ترین دستاورد این زوج هنری در سال 1995 بود، زمانی که موفق شدند ساختمان رایشتاگ را بسته‌بندی کنند. آن‌ها در فاصله‌ای کمتر از شش سال پس از فرو ریختن دیوار برلین، ساختمان پارلمان آلمان در برلین را با پارچه‌ی آلومینیومی پوشاندند.
کریستو در مصاحبه با گاردین گفت: «این یکی از زیباترین چیزهایی بود که تاکنون دیده‌ام، یکصد صخره‌نورد از دیوار ساختمان رایشتاگ پایین می‌آمدند تا این پرده‌ی بزرگ نقره‌ای را به آرامی بیاویزند. هیچ جرثقیل یا ماشینی درکار نبود، تنها انسان‌هایی را می‌دیدی که در صحنه‌ای همچون یک باله‌ی هوایی در حال فرود آمدن بودند. سال 1995 بود و جمعیت زیادی برای تماشا آمده بودند. زمانی که کار تمام شد، مردم نزدیک آمدند تا پارچه را لمس کنند». کریستو که تمایل نداشت ارزش اثرش را پایین بیاورد، با برگزاری کنسرت گروه تری تنورز (the Three Tenors) در مقابل آن مخالفت کرد.
دو پروژه‌ی بزرگ دیگر آن‌ها شامل دروازه‌ها (The Gates)، سازه‌هایی دروازه‌مانند با پارچه‌هایی زعفرانی رنگ از جنس وینیل که در طول سنترال پارک نیویورک برپا شد، و اسکله‌های شناور (The Floating Piers) در دریاچه‌ی ایزئو در ایتالیا بود. در تابستان 2018، کریستو چیدمانی شناور متشکل از 7506 بشکه نفت را در دریاچه‌ی سرپنتاین در هاید پارک لندن درست کرد. این اثر که مستبا (Mastaba) نام داشت مخاطبان خود را مشعوف و حیرت زده کرد. کریستو به گاردین گفته بود «این اثر تا زمانی که از بین برود به همگان متعلق است و برای چند ماه اثری برجسته و شاخص باقی خواهد ماند.»
این قسمتی از بیانیه‌ای است که دفتر هنرمند منتشر کرده است: «کریستو زندگی‌اش را به کامل‌ترین شکل زیست، حیاتی که نه تنها به رویاپردازی آنچه ناممکن به نظر می‌رسید، بلکه به محقق کردن آن‌ها گذشت. آثار هنری کریستو و ژان-کلود انسان‌ها را در سرتاسر دنیا به واسطه‌ی تجربه‌ای مشترک گرد هم آورد، و آثار آن‌ها در قلب‌ها و خاطره‌ی ما زنده خواهد ماند.»
بسته‌بندی «طاق پیروزی» در پاریس، اثری بود که کریستو و همسرش آرزوی انجام آن را داشتند و طرح آن را پیاده کردند. این اثر در سپتامبر سال آینده و در راستای تحقق آرزوی آن‌ها پس از مرگشان اجرا می‌شود.
-
- پیشطرح کریستو برای بسته‌بندی طاق پیروزی در پاریس
-
- پیشطرح کریستو برای بسته‌بندی طاق پیروزی در پاریس
- منبع: سایت گاردین
