بی‌ترس و تعارف می‌شود گفت: ما متن و مقاله‌ی چاپ شده‌ی استاندارد و به‌دردبخوری که هم به قلم ایرانی باشد و هم در حوزه‌ی گرافیک دیزاین و از آن جمله تصویرگری (تصویرسازی)، نداریم. اگر هم داریم از حد تعداد انگشتان یک دست فراتر نمی‌رود.
بی‌شک منتقد و نظریه‌پرداز حرفه‌ای در حوزه‌ی هنرهای تجسمی باید در مورد تصویرسازی بنویسد. همچنین در نبود و یا در کنار منتقد، خود تصویرگر و طراح گرافیک است که به نظریه‌پردازی در مورد حرفه‌اش می‌پردازد. کمتر احتمال دارد یک رمان‌نویس، شاعر، سینماگر و یا حتی نقاش و عکاس در حوزه‌ی تصویرگری قلم‌فرسایی کند.
متأسفانه ما همیشه در ایران از نظر منتقد حرفه‌ای هنرهای تجسمی در فقر به سر برده‌ایم. در گذشته تصویرگر حرفه‌ای با هر نامی که در آن زمان بدان داده‌اند، داشتیم. اما در سال‌های اخیر حرفه‌ی تصویرسازی دارد به خاطره‌ها می‌پیوندد. تصویرگری ما در حوزه‌ی کودک به سختی نیم‌نفسی می‌کشد. در حوزه‌های دیگر هم به محاق فراموشی رفته است. با این تفاسیر به‌سختی می‌شود انتظار داشت منتقد و یا تصویرگری بیاید و در این مورد چیزی بنویسد.
این شماره‌ی “حرفه: هنرمند” به تصویرگری در حوزه‌ی عمومی اختصاص یافته است.
متأسفانه در این شماره نیز همچون گذشته چاره‌ای نداشتیم، جز بهره گرفتن از متون ترجمه‌شده.
دغدغه‌های امروز ما در حوزه‌ی تصویرگری، در غالب مواقع با مسائل یک تصویرساز فرانسوی یا آمریکایی بسیار متفاوت است. در نتیجه نمی‌توان انتظار داشت که به مدد مقاله‌های ترجمه شده، آن‌گونه که شایسته است به مسائل مخاطب ایرانی پرداخت.
برای مثال: گذشته‌ی ما نمونه‌های غنی و بی‌شماری دارد از تصاویری که برای شعر ساخته شده‌اند. آن هم با دقت و وسواس کم‌نظیر. چنین سابقه‌ی تاریخی می‌تواند این انتظار را به‌وجود آورد که همچنان تصویرگری شعر، در ایران معاصر چشم‌گیر باشد. اما همه می‌دانیم که شعر معاصر ما یا تصویرگری نشده یا اگر شده موارد بسیار معدود است. صرف نظر از اینکه ممکن است شعر معاصر ما با شعر گذشته تفاوت‌های ماهوی داشته باشد، آسیب‌شناسی و بررسی دلایل این تغییر که به احتمال زیاد مسئله‌ی هیچ کشور دیگری غیر از ایران نیست، کار یک اهل قلم ایرانی و یا آشنا با فرهنگ ایران است.
معضل دوم ما در ایران این است که وقتی گفته می‌شود: تصویرگری، اغلب به یاد ساختن تصویر برای کتاب کودک می‌افتند. این در حالی است که تصویرگری حیطه‌های گسترده‌ی دیگری نیز دارد. (مد، صنعت، مطبوعات، دایره‌المعارف، کتب آموزشی و … .)
اندک نوشته‌هایی هم که داریم در حیطه‌ی تصویرگری کتاب کودک است. عرصه‌های مهم و اساسی دیگر دست نخورده باقی مانده. حتی وقتی شما کتاب درسی هنرستان را با عنوان غلط‌انداز “مبانی تصویرسازی” ببینید، درمیابید که تصویرگری را در کتاب کودک و از آن بدتر در تکنیک و اسلوب خلاصه کرده. این است حال و روز تنها کتاب تخصصی در این موضوع، که نظام آموزشی ما برای دانشجوی گرافیک تدارک دیده.
آنچه در این شماره می‌خوانیم:
در این شماره کوشیده‌ایم با مقالاتی چون “تاریخ تصویرسازی کتاب کودک در ایران“، “ارتباط تصاویر و کلمات“، “نگاهی بر زندگی و آثار آنتوان براون“، “زبان و تبادل بصری“، “تصویرسازی در مطبوعات ایران” و… علاوه بر مرور تاریخ تصویرسازی در ایران، به بررسی شفاف‌ترِ مفاهیم کلیدی در این گونه‌ی هنری نیز بپردازیم.
برای دریافت این شماره روی گزینه‌ی مطالعه در طاقچه کلیک کنید.