71
گذشته‌ای که نمی‌گذرد، آینده‌ای که نمی‌آید/ نیما پرژام
در آخرین روزهای بهمن 57، کیارستمی فیلمبرداری مستندی را که بعدها قضیه، شکل اول ... شکل دوم نام گرفت تقریباً به پایان رسانده بود، اما وقوع انقلاب و تجربه‌ی فضای اجتماعی پس از آن، که محصول نوعی فرایند گذار بود، به شکل‌گیری ایده‌های جدیدی در ذهن کیارستمی منجر شد؛ ایده‌هایی که متعاقباً به تغییراتی در ساختار فیلم و به‌تبع آن فیلمبرداری صحنه‌هایی تازه انجامید. بدین‌گونه بود که مستندی حدوداً یک‌ساعته درباره‌ی رابطه‌ی میان دانش‌آموزان و نظام آموزشی به مهم‌ترین واکنش سینمای ایران به انقلاب 57 بدل شد. با توجه به حضور این فیلم در کارنامه‌ی کیارستمی و نیز پیوستگی و انسجامی که در مسیر تکامل سینمای او به چشم می‌خورد، می‌توان آثار او را بستری مناسب برای ثبت سویه‌هایی از این دوره‌ی تاریخی چهل‌ساله محسوب کرد. در اغلب موارد، درک جنبه‌های کلی دوره‌ای معین تنها با رجوع به منشأ و خاستگاه تاریخی آن امکان‌پذیر است. ...
