یادداشتی از معصومه مظفری، درباره‌ی اثر یان ورمر

«نامه عاشقانه» (The Love Letter) اثر یان ورمر (Vermeer) نقاش هلندی دوره‌ی باروک در نگاه نخست رخدادی ساده را نقش می‌زند: زنی با سازی در دست نامه‌ای از راه رسیده را از خدمتکار خانه می‌گیرد. موضوعی روزمره که در اکثر آثار «یان ورمر» در فضای داخلی خانه روی می‌دهد. او با به تصویر کشیدن مکرر موزائیک‌های شطرنجی، تابلوهای به دیوار آویخته، نقشه‌های جغرافیایی، پنجره‌ای که از آن نور به درون می‌تابد و جامه‌های تکراری که زن‌های تابلوهایش می‌پوشند، گویی از خانۀ خود فراتر نمی‌رود. اما، رخدادهای آثار «یان ورمر» به راحتی بسط می‌یابند و تجربیات معاصر ما را دربر می‌گیرند. چگونه این آثار توانسته‌اند نقبی به دوران ما بزنند؟ بی‌گمان ترکیب‌بندی‌های بسیار سنجیده و نورپردازی‌های دقیق او در این امر بی‌تأثیر نبوده‌اند.

این اثر از سه بخش شکل یافته. دو بخش کناری با تفاوتی اندکی در اندازه با رنگهای تیره در پلان اول قرار می‌‌گیرند. بخش میانی با رنگهای به مراتب درخشان‌تر موضوع اثر را دربر دارد. دو بخش کناری انباری و یا اتاقی دیگر را نمایش می‌دهند که اشیاء درون آن چندان قابل تشخیص نیستند. پارچه‌ای که به پشتی صندلی آویخته شده، صفحات کتاب و نقشه‌ای که سمت چپ قرار گرفته و در چند اثر «یان ورمر» آنرا دیده‌ایم. این ابهام در تضاد کامل با وضوح، دقت و ظرافت بخش میانی است.

«یان ورمر» با ترکیب‌بندی این اثر حریمی را بوجود آورده که ما را به آن راهی نیست. تنها از پس درها می‌توان دزدانه نگاهی به درون انداخت. ما در مقام ناظر، رویدادی را نظاره می‌کنیم که شاید نمی‌بایست ببینیم. نامه‌ای رسیده که از مضمونش آگاهی نداریم و نگاه‌های دو زن به یکدیگر صرفاً آن را رازآمیزتر می‌کند و از ماجرایی پنهان خبر می‌دهد... و این همه به واسطۀ مکان قرارگیری ناظر است.

برای دریافت رایگان مقاله روی گزینه‌ی خرید در زیر تصویر کلیک کنید.