«گفته شده که هنرمندان غالباً مفسران زمان خویشند. این سخن منطقاً در مورد هنرمندانی مصداق دارد که تجربه‌ی زیسته‌ی خود را به نحوی در آثارشان منعکس کرده‌اند.» نوشتار رویین پاکباز با این جملات آغاز می‌شود. او جنگ و تنش‌های سیاسی را یکی از موقعیت‌های بحرانی در تجربه‌ی زیسته‌ی انسان‌ها می‌داند و معتقد است هنرمندان در چنین موقعیت‌هایی به تناسب حساسیت‌های اجتماعی و سیاسی خود و با زبان هنری خاص خود به آن واکنش نشان می‌دهند. نویسنده در این نوشتار به مرور و بررسی آثاری از فرانسیسکو گویا، آنری ماتیس و پابلو پیکاسو در جریان جنگ‌ها و بحران‌های سیاسی معاصر این هنرمندان به مثابه‌ی واکنش‌های ویژه‌ی آنان نسبت به وضعیت موجود می‌پردازد.