69
نقطهی سیاه / مهران مهاجر
آیا هیچ میتوان عکاسی را بینور دید؟ مهران مهاجر با طرح این پرسش ما را دعوت میکند تا در این مقاله در باب نور در عکاسی بیاندیشیم. او سعی دارد ساز و کار ثبت نور و سپس پدیداری عکس و یا به عبارتی دیگر، تصویری که در اتاق تاریک با کنش نور شکل میگیرد را از جهتی دیگر بررسی کند. عکاسی یا به تعبیر او تسخیر نور، چگونه میتواند کارکردی اجتماعی و هنری و زیباییشناختی هم داشته باشد؟ او برای پاسخ به این پرسش با شرحی تاریخی از شکلگیری عکاسی و سپس دوربین عکاسی که در آن همهچیز با باز و بسته شدن روزنهی نورش تعیین میشود سعی کرده به این پرسش پاسخ دهد. سپس تحلیل خواهد کرد که نور نه تنها در آثار هنرمندان گذشته بلکه در هنرمندان آوانگارد، مانند من ری، و یا بعدتر هنرمندانی چون رابرت فرانک، لی فریدلندر، سوگیموتو چگونه عمل میکند. سپس همین روند را در عکاسی ایران و اهمیت نور در عکس عکاسانی چون شهریار توکلی، غراله هدایت، محمدرضا میرزایی و بسیاری دیگر بررسی خواهد کرد و در انتها با گریز زدن به ادبیات و رابطهی کلمه و تصویر، نگاهی انداخته به متونی که توجهی زیباییشناسانه به نور و عکس در کلام خود داشتهاند.