59
نسبت عکس خانوادگی با خاطرات جمعی / ملیکا فروزانپور
عکسهای خانوادگی در دو لایه با زندگی جمعی پیوند میخورند. لایهی بیرونی همان چارچوبی است از عرفها و باورهای جمعی که آیین عکاسی خانوادگی در آن اتفاق میافتد و مرز و محدودهی لحظات گزینش شده برای عکاسی را مشخص میکنند. همان عرفهایی که از جامعهای به جامعهای دیگر، از فرهنگی به فرهنگی دیگر و از دورهای به دورهی دیگر تغییر میکند و هر ملتی، ریشه و هویت خود را در آنها شناسایی و مکانیابی میکند. در زمان عکاسی آنالوگ مرزهایی که محدودهی موضوعات عکسهای خانوادگی را مشخص میکردند تنگتر بودند. وقتی آلبومهای خانوادگی آن دوره را ورق میزنیم به سادگی میتوان بیشتر عکسها را در دستهبندی عکسهای سفر، نوروز، کودکی، عروسی، زیارت و غیره گنجاند. اما در زمان عکاسی دیجیتال و شبکههای اجتماعی عکس محور، میل به اشتراکگذاری تجارب زیسته بیشتر میشود. بعضی از این مرزها از بین میروند و یا گستردهتر میشوند. احساسات و رویدادهای ناخوشایند که پیش از این جایی در مجموعهی عکسهای شخصی خانوادههای ایرانی نداشتند، در عکسها تصویر میشوند و به نمایش در میآیند.