در صفحه 39 رمان سرگذشت کندوها که جلال آل احمد آن‌را در سال 1333 نوشته، شاباجی خانم که بزرگ ملکه چندین کندوی دست ساز در شهر است رو به ملکه دیگر می‌گوید: « می‌دونی چیه آبجی؟ راستش نمی‌دونم چرا صبح تا حالا هوای خونه زندگی سرکوه به کلّم زده. یادته چه روزای خوشی بود؟ راستش می‌بینم با این بلایی که ما دچارشیم دیگه نمیشه دست روی دست گذاشت». واژه‌های "بلا" و " خانه " و رفتارهای"یاد کردن از روزهای خوش گذشته" و "شکل گرفتن انگیزه و تخیلی ملموس برای بازگشت به آن وضعیت پیشین" در این عبارت را می‌توان جان‌مایه آن اندیشه‌ای دانست که با عنوان گفتمان "بازگشت به اصل" از آن یاد می‌شود و در آن مقطع از تاریخ معاصر ایران، جلال آل احمد یکی از منادیان اصلی آن بوده است. شکل ایرانیزه‌شده عصیانی علیه عقلانیت و جهان‌گرایی مدرنیته.