در بیست سال گذشته، فیلمهای ساده و سرد و غیرمتعارف آکی کائوریسماکیِ طنزگرا و مینیمالیست، باعث توجه همگان به سینمای فنلاند شده است. کائوریسماکی که در اواخر دههی 1980 و اوایل دههی 1990 به عنوان نمایندهی آیندهی سینمای اروپا شناخته میشد اکنون یکی از بزرگترین استعدادهای سینمای معاصر جهان و بیگانهای عاشق راک اندرول، و پرکار و طناز به شمار میرود که با شاهکارهایی چون ابرهای روان (1996) و مرد بدون گذشته (2002) به بلوغ رسیده است.
فیلمهای سرد و کمیک و طنزآمیز کائوریسماکی را میتوان ترکیبی از آثار لوئیس بونوئل و روبر برسون و جیم جارموش دانست. گرچه چنین قیاسی ممکن است بیانگر تشخص و یگانگی سبک و استعداد او نباشد.
کائوریسماکی یکی از مستعدترین طنزپردازان سینما و در عین حال یکی از بلندنظرترین اومانیستهای آن است. او در فیلمهایش شور و احساس و عاطفهای زیاد نسبت به قهرمانانش نشان میدهد. که معمولاً افراد عادی و در واقع بازماندههای فرهنگ سرمایهداری معاصرند. کائوریسماکی همچنین از هواداران پروپا قرص موسیقیهای پاپ و راک است. و با ریشخند فرهنگ junk آمریکا، تأثیر گستردهی آن را زیر نظر میگیرد.
او با پرداختن به فرهنگهای عوام و والا، ژانرهای عامهپسند (به ویژه فیلم نوآر و فیلم جادهای) را هجو و به آنها ادای احترام میکند. شکلی پست مدرن و تأثیرگذار از آثار افرادی چون شکسپیر و داستایفسکی را ارائه میکند. با غرور تأثیراتی را به نمایش میگذارد که از بتهای سینماییاش گرفته است. از فیلمسازانی چون برسون، ازو، فاسبیندر، و حتی کمدی کمپانی ایلینگ.
اولین فیلم بلند آکی کائوریسماکی بیان داستان داستایفسکی است به شیوهی برسون. جاناتان رامنی در «فیلم کامنت» آن را «تنها فیلم به واقع نیهیلیستی او» خوانده است. این فیلم که به موفقیت زیادی هم دست یافت اثری است نامعمول و خشک و بدون زرق و برق که رمان قرن نوزدهمی و مشهور داستایفسکی را به شکلی مؤثر در هسلینکیِ امروزی پیاده میکند.
فیلم با نمایی از یک حشره آغاز میشود که روی تختهی یک قصاب له میشود و به زندگی راسکولنیکوف فنلاندی با نام رایکاینن میپردازد.، دانشجوی سابق رشتهی حقوق و کارگر فعلی کشتارگاه که یک تاجر را به قتل میرساند و پس از آن با پلیس که لحظهای دست از سرش برنمیدارد درگیر بازی موش و گربه میشود. کائوریسماکی در مورد این فیلم خود گفته است:
«جنایت و مکافات پیش از هر چیز فیلمی است دربارهی شورش از سر استیصال مردی جوان علیه جامعهای که رفتار یک ماشین را دارد. شاید همه ما گناهکاریم، اما چه گناهی؟ این پرسش همیشگی و حل ناشدنی همهجا در مقابل ماست و دست از سرمان برنمیدارد.»
برای دریافت مقاله روی گزینهی خرید کلیک کنید.
برای مطالعهی بیشتر پیرامون آکی کائوریسماکی اینجا کلیلک کنید.