در میانه طبیعت و تاریخ؛ دو سه نکته درباره‌ی کارنامه محسن وزیری مقدم به قلم حامد یوسفی

محسن وزیری مقدم به تبارشناسی تاریخی رابطة طبیعت و نقاشی می‌پردازد. او به جای ستایش فی‌نفسه از نوآوری و ضرورت کلیشه‌شکنی بر معرفی سوابق و سازوکار جاری در آزاد شدن خالقیت هنرمند از سلطة طبیعت و اشیاء در نقاشی و مجسمه‌سازی اروپا و آمریکا تمرکز می‌کند. نگاه وزیری به هنر جدید نگاهی تاریخی است. وزیری، بر خلاف قاطبة پیشینیان و حتی بسیاری از همکارانش، مدرنیسم را نه رمزآلود و قدسی که تاریخی و راززدایی می‌کند.

در تلقی او نقاشی و مجسمه‌سازی مدرن نه بیان‌هایی روشنفکرانه که فهم‌شان مدارج و ترقیات می‌طلبد، که تحولاتی تاریخی با فرمول‌ها و قراردادهایی قابل رهگیری است. با در نظر داشتن این تفاوت فلسفی، وقتی که برمی‌گردیم و به تاریخ هنر مدرن ایران نگاه می‌کنیم. درک غیراسطورهای وزیری از مدرنیسم منجر به خلق مجموعه‌ای از مجسمه‌ها و نقاشی‌ها شده است که به لحاظ تعهداتشان به هنر مستقل در دهه‌های چهل و پنجاه شمسی در هنر مدرن ایران سرآمدند.

محسن وزیری مقدم تلقی غیراسطوره‌ای و تاریخی از مدرنیسم دارد. اصرارش بر فرمالیسم انتزاعی تلاشی است برای پاسداری از جایگاه انسان خالق و آزاد. انسانی که کارش، بدون اینکه از طریق «کلمه» یا «سنت» اتصالی مابعدالطبیعی به حقیقت داشته باشد، به عنوان هنر مشروعیت دارد. برای وزیری البته اعتبار جهان‌شمول زبان بصری مدرنیسم انتزاعی ریشه در دغدغة پایدار او در خصوص استقلال هنر دارد. در نقش برجسته‌های وزیری فرم از حالت ثابت و تحمیل شده بیرون آمده. و تماشاگر می‌تواند هر لحظه یک فرم تازه‌ای را به وجود بیاورد.

در حقیقت خاصیت روانی خودش را در شکل دادن به این آثار آزمایش بکند. این نقش‌برجسته‌ها در فضای معماری که قرار می‌گیرد فضا را مشروط نمی‌کند به خودش. بلکه دائما قابلیت تغییر به فضا را می‌دهد. وزیری احتمالا بیشتر از هر مدرنیست ایرانی دیگر آگاهانه تلاش کرده است اعتبار کارش را از ساختارهای اسطوره‌ای و دلالت‌های عرفانی و معنوی نگیرد.

برای مطالعه‌ی بیشتر درباره‌ی محسن وزیری مقدم اینجا را کلیک کنید.

برای دریافت مقاله روی گزینه‌ی خرید کلیک کنید. 

بخشی از متن:

اهمیت وزیری محسن وزیری مقدم برای بسیاری به معلمی اوست. از اوایل دهه ۴۰ که وزیری از رم به تهران برمی‌گردد. در دانشگاه و هنرستان درس می‌دهد. نسلی از هنرمندان نوگرای ایران دستور زبان نگاه مدرن به طبیعت و نقاشی را از او می‌آموزند. آدم دقیق و با حوصله‌ای است. در کلاس‌هایش «مبانی» و «عناصر سازنده» هنرهای تجسمی مدرن را آن‌طور که ضرورت نگاه تحلیلی است به نقطه صفر برمی‌گرداند (خط،‌ سطح، رنگ، شکل، ترکیب‌‌بندی...) و به شاگردانش نشان می‌دهد «فرم» چطور کار می‌کند. ...