خیزران اسماعیل‌زاده در این مقاله به چهار نقاش؛ منوچهر یکتایی، لیلی متین دفتری، علی گلستانه و مهدی حسینی پرداخته است. اولین دلیل بررسی این نقاشان به اعتقاد او «اهمیت» آثارشان است. «نگنجیدن» نام آنان در دسته‎‌بندی‎‌های مختلف عامل دیگری برای بررسی دقیق‌تر آثار این هنرمندان است. به زعم او در کار آن‌ها اشتراک‌ها و تفاوت‎‌هایی وجود دارد. کیفیت و جایگاه مطلقاً برابری ندارند، اما همگی نقاشان مهمی هستند. اسماعیل‌زاده ابتدا درباره‌ی این‌که چرا نام این نقاشان کمتر در مکتوبات تاریخی زمانه‌ی خودشان آمده مقدمه‌‎ای آورده و سپس نگرش آنان با جریان‎‌های غالب را مقایسه کرده است. او برای توضیح اهمیت کارشان روی سبک شخصی آنان تأکید کرده و در آخر ویژگی‌ای به میان می‎‌آید که در کار هر چهار نقاش مشهود است: امکان لذت بردن از امر مطبوع.

برای دریافت مقاله روی گزینه‌ی خرید کلیک کنید. 

بخشی از مقاله:

در سده‌ی اخیر، غالباً در میدان نقاشی به کسانی توجه شده، یا نام‌هایی شهرت همگانی یافته‌اند که ـ سوای کیفیت کارشان ـ یا در دسته‌ی «پیشگامان هنر نوگرا» بوده‌اند یا به جریان هنری یا سیاسی مشخصی تعلق داشته‌اند؛ و یا به دلیل برخورداری از شخصیتی خاص، توانایی تبدیل شدن به فیگوری ممتاز را داشته‌اند. در سال‎‌های اخیر، بر تعداد کسانی افزوده شده که به هیچ‎‌کدام از این میدان‎‌ها تعلق نداشته‌‎اند. اما در محافل، هنرمندانی قابل احترام تلقی شده‌‎اند. آیا دهکده‌ی هنر مدرن ایران به سویی می‎‌رود تا با اتکا به تجربه‌‎ای کمابیش یکصدساله قادر باشد کیفیت کار هنرمند را بیرون از هاله‌‎ای که‎ سرمایه‎‌های اجتماعی ـ سیاسی برایش فراهم می‎‌کند داوری کند؟ یا منظومه‎‎‌های پیچیده‎‌تری درکارند و شناسایی بسترهایی که این نام‎‌های تازه روی آن ایستاده‎‌اند به وضوح و سادگی گذشته نیست؟

منوچهر یکتایی و لیلی متین‌دفتری را باید از نسل دوم پیشگامان هنر ایران دانست. آن‌ها اگرچه پیام‌‎آور نوگرایی به عنوان ماده‌ی خام در هنر ایران نبودند، در شکل‎‌دهی و بسط فرم‌‎های ممکنِ مدرنیسم در هنر ایران نقشی پیشکسوتانه داشتند.