برنارد اورکاد، متخصص جغرافیا معتقد است معماری ایرانی، بهتر از شهرسازی، سنت و مدرنیته را با یکدیگر آشتی داده است. «در ایران میان تحول معماری و تحول شهرسازی تفاوت وجود دارد. خیلی زود، در اواخر قرن نوزدهم، تحولات معماری مهمی چهره شهر را دگرگون می‌کند. خیلی پیش از رضا شاه ساختن بناهای مدرن در ایران آغاز می‌شود. به خصوص ساختن کلاه‌فرهنگی به سبک اروپایی؛ اما این تحولات با تغییر ساختار شهر همراه نیستند. و ساختار سنتی همچنان بر پایه‌ی سه رکن اصلی یعنی بازار، مسجد و ارگ به حیاط خود ادامه می‌دهد.» متن حاضر محصول گفتگوی حرفه:هنرمند با برنارد اورکاد، متخصص جغرافیا و نویسنده‌ی کتاب‌های «جنبش‌های اجتماعی در مراکش و خاورمیانه» و «ایران در قرن بیستم» است.

این گفتگو درباره‌ی تأثیر آشنایی ایرانیان با ارزش‌های بنیادین مدرنیته‌ی غربی بر جغرافیای زندگی شهری در ایران است. این گفتگو با گریزی مختصر به آغاز تحول در معماری ایران از اواخر دوره‌ی ناصری آغاز می‌شود. سپس با بحث درباه‌ی آغاز تحولات بافت شهری در دهه‌های آغازین قرن چهاردهم دنبال می‌شود. به گمان اورکاد شهرسازی نوین در کلا‌ن‌شهرهای ایران و به ویژه تهران، منجر به ایجاد گسستی جدی میان سنت و مدرنیته شده است، و از همین روی معتقد است «معماری ایرانی، بهتر از شهرسازی، سنت و مدرنیته را با یکدیگر آشتی داده است». اورکاد بحث خود درباره‌ی مدرن شدن بافت شهری در ایران را با تمرکز بر سیاست‌گذاری‌های مدرنیزاسیون ناصرالدین شاه و رضاشاه معطوف به تغییرات کالبدی شهرها از یک سو، و تحولات معماری و بافت شهری در ایران طی مقاطع حساس تاریخ معاصر به ویژه انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی از سوی دیگر، ادامه می‌دهد.

برای دریافت مقاله روی گزینه خرید کلیک کنید.