6
تجربهی محرمیت و تهدید / پر پرسون / فتاح محمدی
دیدگاهها و روشهای گوناگونی برای مطالعهی پدیدههای هنری پیشنهاد و آزموده شده است. دیدگاههای زیباشناختی، سبکشناختی، روانشناختی، کارکردگرا، نهادی و تاریخی هر کدام از منظری به آثار هنری، مولف، مخاطب و بستر و بافت فرهنگی آنها نظر میاندازند و محل تأکید متفاوتی را اتخاذ میکنند. مقالهی «تجربهی محرمیت و تهدید/ به سوی یک نظریهی روانشناختی در باب نمای نزدیک (کلوزآپ)» از دیدگاه «کارکردگرایانه» functionalism به مفهوم کلوزآپ که در سینما و عکاسی رایج است، میپردازد. در این دیدگاه، موضوع مورد مطالعه در تعامل با ساختارهای فرهنگی، روانشناختی و رفتاری بیینده بررسی میشود و به توصیف ویژگیهای ذاتی یا فینفسهی آن موضوع محدود نمیماند. به گفتهی نویسنده :«گفتمان سینمایی را بدون در نظر گرفتن سرشتهای فردی زیستشناختی/ روانشناختی/ اجتماعی/ فرهنگی بیننده نمیتوان توضیح داد. توضیح این گفتمان به صورت فینفسه-عینی- نه تنها ناممکن بلکه پیشپاافتاده نیز هست. چون این کارکرد متن است که میخواهیم توضیحاش دهیم و در کنش و واکنش بین بیننده و متن است که معنا، تفسیر، تجربه و ادراک سر بر میآورد.»
با این توضیح دو کارکرد اصلی کلوزآپ معرفی میشود: تهدید و محرمیت؛ و مقاله حول این پرسش اصلی شکل میگیرد که نمای بسته چگونه میتواند این دو تجربهی محوری را در بیننده ایجاد کند.