13
بستهی گومون / خسرو دهقان
سؤال جذاب این است:
سینما چگونه وارد ایران شد؟
در این مقاله خسرو دهقان، منتقد سینما، زمینههای شکلگیری و ورود سینما به ایران را بررسی میکند. جنبههایی که در سایر بررسیهای اینچنینی تنها به اقدام مظفرالدینشاه برای خرید دوربین از فرنگ تقلیل داده میشود. گومون نام کارخانهای است که مظفرالدین شاه تجهیزات سینما را از آن خریداری میکند. مقاله در نگاهی کلی نقش جامعه ایران را در شکلگیری زمینهی ورود سینما به ایران تبیین میکند. موقعیت ایران پس از جنگهای روسیه زمینة ورود بسیاری از پیشرفتها گردید. ایرانیان برای کسب استقلال به فکر گسترش آموزش افتادند. بر این اساس آیا میتوان گفت اندیشهی ترقی منجر به ظهور سینما در ایران گردیده است؟ شرح چگونگی ارتباط میان پیشرفت تکنولوژی و سینما بر همگان واضح است. اما برای ایرانیان این انتخاب بر چه اساسی انجام گرفت؟ عکاسی عامل مهم دیگری است که نویسنده آن را در ظهور سینما مؤثر به شمار می آورد. عامل مهم دیگر در ورود سینما به ایران خاندان قاجار است. معمولاً پیشرفت عکاسی در دورهی قاجار را مدیون علاقه ناصرالدین شاه به عکاسی میدانند. اما ارتباط خاندان قاجار با سینما به اندازه عکاسی مورد توجه قرار نگرفته است. مقاله با در نظر گرفتنِ رشتهی مرئی میانِ ورود عکاسی در دورهی ناصری و سینما در دورهی مظفرالدین شاه، وضعیت سیاسی، اجتماعی ایران را توصیف میکند. نکتهی مهمی که مقاله در انتها به بسط آن میپردازد، تفاوتِ رویکرد به کارکرد سینما در ایران و غرب است. نگاه به مقولهی سرگرمی در سرزمینِ مولودی سینما با سرزمینهایی که به آن صادر شده است، متفاوت است. همانطور که زمینههای ورود آنها با یکدیگر تفاوت دارد.