اردشیر محصص، کارتونیست مبتدی و خودآموختة مطبوعات دهة 1330، در فاصلة چند سال به مرتبة هنرمندی ممتاز و پرتوان رسید. در روند این شکفتن، اگر از استعداد هنری، حساسیت‌های ذهنی و پرکاری شگفت‌آور او بگذریم. عوامل، شرایط و آموزه‌های گوناگونی بر او تأثیر گذاشتند و به نگاه و بیان او شکل و جهت دادند. کار مطبوعاتی سبب شد که از ابتدای کار با نخبگان آن زمان مرتبط شود. ارتباط با فضای فکری و فرهنگی پیرامونش و طبعا آگاهی از گفتمان‌های زمانه خودش در ایران و جهان در پختگی ذهنی و غنای مضمونی او تاثیر عمیق گذاشتند. نگاه محصص ترکیب غریبی از واقع‌نگری و تخیل تصویری در قالب طنز بود.

او از میان واقعیت‌های بی‌شماری که پیرامون خود می‌دید. به انسان‌ها، به کردار و روابط‌شان، به عوامل و سازوکار فاسدی که روابط ناسالم میان انسان‌ها را شکل می‌دهند، حساس‌تر بود. مضمون مورد علاقة او افشای تناقضی بود که در رفتار، شخصیت و ظاهر و باطن دوگانة انسان‌ها می‌دید. یا عریان‌کردن واقعیاتی که از دید او زشت و ناانسانی بودند. قالب کار اردشیر محصص طنز بود. طنز تصویری برای بیان درونمایه‌های کنایی (ایرونیک) و سخره‌آمیز او، به اغراق و دستکاری در شکل واقعی نیاز داشت، بنابراین ضرورت تجربه‌گری در شیوه‌های بیان، توجه محصص را به منابع تصویری گوناگونی جلب کرد.

اردشیر محصص، هنرمندی اصیل بود و بیانی توانا داشت. نگاه واقعگرا، تخیل تصویری و تمهید طنز و شوخ‌طبعی در هنر او در هم تنیده بودند. او به معنای واقعی هنرمندی پیشرو بود، هم برای نگاه دقیق و منتقدش به خصلت‌های انسانی و مناسبات فاسد اجتماعی و هم برای شهامت و نومایگی‌اش در بیان این محتوا. اهمیت دیگر او مرتبط با تأثیر ماندگاری است که هم در زمان خودش و هم بعدها که در ایران نبود، بر شأن و موقعیت طنزنگاری معاصر ایران گذاشت.

برای دریافت مقاله روی گزینه‌ی خرید کلیک کنید. 

برای مطالعه بیشتر درباره‌ی اردشیر محصص می‌توانید مقاله‌ی «اردشیر محصص و چیزهای دیگر» را به قلم حمید دباشی از اینجا بخوانید.

بخشی از متن:

اردشیر محصص، طنزنگاری بومی ـ جهانی بود. طی دهه های چهل و پنجاه به واسطه‌ی مضامین گستاخانه و بیان نیرومندش، نه تنها در ایران خوش‌ درخشید. در میان طراحان مشهور اروپا و آمریکا نیز شناخته‌شد. او به عنوان برترین طنزنگار جهان‌سومی، آثارش در معتبرترین نشریات گرافیک جهان به چاپ رسید.