عکاسان ژاپنی/ Japanese Photographers

محدود کردن عکاسی ژاپن در قالب دو سه نام پُرآوازه و آشنای این سال‌ها، معادل خلاصه کردن سینمای آن در حد کوروساوا و ازو و میزوگوشی است و این یعنی فراموش کردن صدها فیلمساز و هنرمند آلترناتیو و زیرزمینی تمام دهه‌های ژاپن.
۵۰ سال آغازین تاریخ عکاسی ژاپن _ از ورود اولین دوربین در سال ۱۸۴۸ تا پایان قرن _ با تغییرات انقلابی در جامعه‌ی ژاپن همراه بود. تحریکات غرب ژاپن را بر آن داشت که سیاست انزوای ملی را که قرن ها بین این کشور و جهان فاصله انداخته بود رها و طی چندین دهه سلطنت مشروطه را جایگزین حکومت فئودالی کند و به سرعت به سوی مدرنیسم پیش رود.
عکاسی پا به پای این تغییرات دگرگون‌ شد و با رشد علم و تکنولوژی غرب در کشور پیشرفت کرد و با رشد اقتصاد سرمایه‌داری تبدیل به صنعتی خلاق شد. عکاسی در عین حالی که بازتاب تغییرات چشم‌انداز ژاپن بود، در خلق تصاویری نقش داشت که به شکل‌گیری هویت ژاپن در چشم مردم خویش و جهانیان کمک کرد. اولین عکس‌ها را در آغاز، غربی‌ها از ژاپن و مردمانش گرفته‌اند و البته این عکس‌ها نیز بخشی از «عکاسی ژاپن» هستند. عکاسانی که در سال ۱۸۵۹ وارد سه بندر ژاپنی گشایش‌یافته بر روی غربیان شدند کارگاه‌هایی تأسیس کرده و اولین نسل عکاسان بومی ژاپن را آموزش دادند. پیشگامان ژاپنی با ترجمه‌ی کتاب‌های راهنمای غربی، انجام تحقیقات و انتشار اولین متون به زبان ژاپنی در دهه‌ی ۱۸۶۰ در این هنر جدید مهارت یافتند و نیز نسل بعدی عکاسان را آموزش دادند که تعدادشان در دهه‌ی ۱۸۷۰ به سرعت افزایش یافت و از آن پس بود که «عکاسی ژاپن» معنای واقعی خود را در «عکس‌های گرفته شده توسط ژاپنی‌ها» یافت.
عکاسان ژاپنی نیز عکاسی را همانند همتایان غربی خود با عکاسی پرتره آغاز کردند. عکاسی پرتره در واقع شغل اصلی اولین استودیوهای تجاری بود که در دهه‌ی ۱۸۷۰ در بیشتر شهرهای بزرگ ژاپن تأسیس شدند. استودیوهای‌ عکاسی برای گرفتن عکس‌های خانوادگی و شخصی بسیار محبوب بودند اما عکس‌های حاضرـ‌ آماده‌ی هنرپیشگان کابوکی، گیشاها و دیگر افراد مشهور نیز طرفداران خود را داشت. در ۱۸۷۲ برای اولین بار در تاریخ ژاپن تصویرـ پرتره ای از امپراتور میجی و همسرش برداشته شد که اگرچه قرار بود این تصویر صرفاً کاربرد رسمی داشته باشد اما به بازار نیز راه یافت.
در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ ژاپن و عکاسی آن دستخوش تغییرات فراوانی شد. این کشور در دورانی بود که تلاش می‌کرد حضور پررنگ‌تر و مؤثرتری در صحنه‌ی سیاسی و اقتصادی دنیا داشته باشد، کالاها و تکنولوژی‌ ژاپنی بازارهای دنیا را قبضه کرده بودند و اگر قرن بیستم را قرن آمریکایی بدانیم، قرن بیست و یکم را می‌توان به‌عنوان قرن کشورهای ناحیه پاسیفیک و به‌خصوص ژاپن دانست…
درگذشت امپراتور هیروهیتو (امپراتور شوآ) در ۷ ژانویه ۱۹۸۹ از اولین نشانه‌های این تغییر بود. هیروهیتو که ازسال ۱۹۲۶ حکومت خود را آغاز کرده بود با هیتلر و موسولینی پیمان بسته بود و با وجود شکست و عقب‌نشینی از شرق و جنوب شرقی آسیا حاضر به تسلیم نشد و تنها با حمله‌ی اتمی آمریکا به هیروشیما و ناگازاکی شرایط آمریکا را پذیرفت و پس از چند روز طی نطقی رادیویی از مردم ژاپن خواست تا این شکست را بپذیرند و در راه ترمیم و پیشرفت کشورشان قدم بردارند.
با مرگ هیروهیتو تغییرات از گذشته‌ای سنتی و فردگرا به آینده‌ای نوین با پشتوانه تفکرات مدرنیسم غربی که بر فردگرایی استوار بود، شدت گرفت. در دوران امپراتوری هیروهیتو، ژاپن برای بازسازی و پیشرفت تلاش فراوانی انجام داده بود و همه به دنبال رسیدن به ‌ یک هدف بودند، ساختن یک ژاپن بهتر و پیشرفته‌تر و ترمیم غرور ملی پس از پذیرفتن شکست و شرایطی که بر کشور تحمیل کرده بود.
هنوز برای دانستن اینکه عکاسی ژاپن در سال‌های پایانی قرن بیستم به چه دستاوردهایی رسیده، زود است. نسل جدید ژاپنی‌ها نگاه متفاوتی به خودشان به کشورشان و آداب و رسوم آن دارند و چنین نگاه متفاوتی، پاسخ‌های متفاوتی را هم می‌طلبد. ساختار محکم سنتی ژاپن همچنان به عنوان منبع الهام عمل خواهد کرد و همزمان در برابر چیزهای جدید و متفاوت از خود مقاومت نشان خواهد داد. امروزه عکاسی و ارائه‌ی عکس‌ها شکل متفاوتی به خود گرفته و پیشرفت‌های تکنولوژیک امکان چاپ عکس‌هایی در اندازه‌ی بزرگ و ماندگاری بیشتر را فراهم کرده، همچنین اینترنت امکانات بی‌شمار تبادل اطلاعات و تصاویررا به وجود آورده است.
می‌توان با اطمینان گفت که هنرمندان ژاپنی با دیدی هنرمندانه و منحصر به فرد به تجربه موضوعات محلی و جهانی ادامه خواهند داد و دنیایی از تصاویری متفاوت خلق خواهند کرد، بی‌آن‌که خود را محدود به درگیری‌های بین رویکرد سنتی و جهانی نمایند.