برای داستان‌سرایی عکاسی نمی‌کنم؛ گفت‌وگوی دیوید کامپنی با ناداو کندر

«رشته‌ایست که دنبال می‌کنی، و آن رشته از بطن چیزهایی می‌گذرد که هر دَم دگرگون می‌شوند. اما خود دگرگون‌ناپذیر است. مردم در آنچه دنبال می‎‌کنی در حیرت‌اند و تو باید که این رشته را شرح دهی». ویلیام استفورد، شاعر آمریکایی

مخاطب عکس‌های ناداو کندر با خود فکر می‌کند که چگونه این گستره‌ی وسیع موضوعات ممکن است به هم ارتباط پیدا کنند؛ و مشاهدات و احساسات او چگونه در مکان‌ها و فرهنگ‌های ناشناخته به هم پیوند خورده است. نمایشگاه ناداو کندر در گالری هوارد گرینبرگ که از ۱۰ آپریل شروع شده و تا ۱۰ ژوئن ۲۰۲۲ ادامه دارد، شامل نه منظره و سی پرتره از سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ است. منظره‌های این مجموعه نتیجه‌ی سفرهای متعدد و مشاهدات عکاس از آن مناطق است که شامل رودخانه‌ی یانگ‌تسه در چین، مدار قطب شمال، چرنوبیل و رودخانه‌ی تِمز در انگلستان می‌شود. تصاویر کندر آرام، رازآلود و گیرا هستند و تقریباً همه چیز، حتی تخریب‌ها و فرسودگی‌های محیط را در لایه‌ای از زیبایی ماخولیایی، و سکون و سکوتی پایان‌ناپذیر نشان می‌دهند.

پرتره‌های ناداو کندر نیز حس آشکاری از انسانیت و حساسیت دارند. عکاس با تسلطش بر طیف وسیعی از سبک‌ها و فرآیندهای چاپ، تکنیک‌های منحصر به فردی را به کار می‌گیرد. سوژه‌‍‌ی پرتره‌های او شامل مقامات مهم (شاهزاده چارلز پنجم، باراک اوباما، دزموند توتو)، بازیگران (چیویتل اجیوفور، پاتریک استوارت، ادی ردمین، جودی فاستر)، فیلمسازان (ورنر هرتزوگ، دیوید اتنبرو، مارتین اسکورسیزی، دیوید لینچ)، چهره‌های فرهنگی (جین گودال، بوی جورج، الکساندر مک‌کوئین، ژولیان آسانژ) و چهره‌های ناشناخته است. او در این عکس‌ها همان رفتاری که با چهره‌های مطرح دارد با افراد ناشناخته دارد.
چشمگیرترین پرتره‌ی این مجموعه تصویر رزاموند پایک است که با سایه‌هایی شبیه درخت مو در چاپی آبی رنگ پوشانده شده است. پرتره‌ی الکساندر مک‌کوئین تاحدی پیامبرگونه به نظر می‌آید و جورج بوی بسیار تراژیک و آسیب‌پذیر تصویر شده است. عکاس درون سوژه‌هایش را نگاه می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد که خودشان را به ما نشان دهند. عکس‌های این نمایشگاه را در سایت گالری هوارد گرینبرگ مشاهده کنید.* متن زیر که به بهانه‌ی این نمایشگاه ترجمه شده است، گفت‌وگوی ناداو کندر با دیوید کامپنی است که در سال ۲۰۱۹ انجام صورت گرفته.

---

گفت‌وگوی دیوید کامپنی با ناداو کندر

ترجمه‌ی اران ابراهیمی

دیوید عزیز، به نظر می‌رسد که هنگام ملاقات، همیشه گفتگوهایمان تأمل‌برانگیز می‌شود و از هر دری سخنی است. می‌خواستم بدانم که آیا با نوعی تبادل موافقید به این امید که شاید به پیشگفتاری برای کتابی از تصاویرِ افرادی بدل شود که به آن مشغولم.

ناداو عزیز، من از هر دری سخن گفتن لذت می‌برم. به نظر می‌رسد زیاد سفر می‌کنید. من هم همینطور. بیایید با ایمیل گفت‌وگو کنیم، چون به ما فرصت فکر‌کردن می‌دهد. تا جایی‌که می‌دانم، شما مدت زیادی است که از سراسر دنیا عکاسی کرده‌اید اما حسی از هدفمندی در کار شما وجود دارد که صرف نظر از ژانر یا موضوع، ثابت است. چیزی معماگون نیز هست. شاید آن فاصله‌ی مرموز میان دیدن و دانستن باشد. نشان دادن، اما احساس کردن چیزی که نشان‌دادنی نیست. هنوز مطمئن نیستم بتوانم انگشت برآن بگذارم، اما شاید بتوانیم تلاش کنیم.

ناداو: از زمانی که در 13 سالگی عکاسی را شروع کرده‌ام، همواره یک مسیر را پیموده‌ام. فکر می‌کنم اصلاً منحرف نشده‌ام. من هنوز هم نیاز دارم که آثارم همان زنگ آشنا را برایم داشته باشند که همیشه آرزویش را داشته‌ و برای آن جنگیده‌ام. عکس‌های من (هرچقدر هم که بیننده ممکن است آن‌ها را متنوع بیابد) از ضمیری مشابه برخاسته‌اند. گویی واقعیت را بر دورِ کُند مرور می‌کنم. این برای من بسیار زیبا و مهم است. آهسته، ساکت و کمی پریشان، تلویحاً رفتن به اعماق آن چیزی است که در ابتدا می‌بینید.

دیوید: در 13 سالگی در شما وجود داشته. چیزی باید تأثیر عمیقی بر جای گذاشته باشد.

ناداو: پوستری را به خاطر دارم که در 12 سالگی برای اتاق خوابم انتخاب کرده بودم. بعداً متوجه شدم که بازتولید یکی از نقاشی‌های دومینیک آپیا بوده است. این نقاشی اتاقی شهری با شومینه را نشان می‌داد. اما چیزی که مرا مجذوب می‌کرد آن‌جهانی بودن این اتاق بود. نیمه‌معمولی و روزمره و نیمه‌رویاگون. اتاق به‌سان منظره‌ای بود. بخشی از کف را امواج دریایی تشکیل می‌دادند که هم فضای داخلی و هم خارجی را شامل می‌شد. جوری آن‌را به خاطر دارم که انگار همین دیروز بود – دختری روی تخته‌های کف به خواندن نشسته بود، با بدنی نیمه‌مرئی، گویی آپیا فراموش کرده تمام بدن را نقاشی کند. اول متوجه این جزئیات نشده بودم. حدس می‌زنم نکته‌سنجی به شما اجازه می‌دهد مدت زمان بیشتری در کار غوطه‌ور شوید. این امر لایه‌هایی را اضافه می‌کند و مشوق رابطه‌ای میان بیننده و تصویر می‌شود.

بعدها در نوجوانی کشف جنبش دادا برایم مهیج شد. من آن هنرمندان را بیانگرانی آزاد و سرکش یافتم. آثارشان سورئال بود اما خوش‌ظاهر نبود. آنها از کمال‌گرایی رها بودند که به نظرم به بیننده امکان می‌داد تا شخص پشت قلم مو، دوربین یا ابزار مجسمه‌سازی را احساس کند. من از احساس مرموز و ناراحت‌کننده‌ای که این هنر‌ در من ایجاد می‌کرد لذت می‌بردم و پنداری با نگاه کردن به آن‌ها، در میان ارواح بودم.

دیوید: چه توصیف پرشوری. چگونه هنرمند با تأثیرات قوی مواجه می‌شود؟

ناداو: من بی‌نهایت قدردان آنچه بر من اثر گذاشته است هستم، اما اینها فقط نقاط ارجاع‌اند یا تخته پرشی برای پریدن. می‌دانم که وام گرفتن از تصاویر دیگران وسوسه‌ی این روزهاست چون آثار بی‌نظیری در اطرافمان وجود دارند، اما هنرمندان دادا خلق می‌کردند و اجازه می‌دادند اشتباهات بر تصمیمات بعدیشان اثر بگذارد. این چیزی است که مشتاق آنم و گاهی نیز به آن می‌رسم. مثل برخورد توپ به نقطه‌ی طلایی راکت تنیس است، قدرتمند و سرشار از انرژی.

دیوید: بله، من فکر می‌کنم برای تصاویر این خصوصیتی حیاتی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود.

ناداو: از ورای زیباییِ سطحی، ندایی وجودی (اگزیستانسیالیستی) می‌آید که پای مسائل سرنوشت و ناشناخته‌ را به میان می‌آورد. آثار هانس بلمر، من ری، رائول هاسمن، دالی و هانس (ژان) آرپ نیز بر من تأثیر زیادی گذاشته‌اند. اگرچه کار من سورئال نیست، اما احساسی که از کار این هنرمندان دریافت کرده‌ام، همان است که همیشه به دنبال آنم. برای مثال، زمانی که عکاسی از بدن برهنه را آغاز کردم، که به مجموعۀ بدن‌ها – 6 زن و 1 مرد بدل شد، مجسمه‌های ژان آرپ برایم بسیار آموزنده بودند.

دیوید: متوجه‌ام. روابطِ همواره در حال تغییرِ میان حجم و تختی، عمق و تختی، شناخته و ناشناخته. به نظر می‌رسد که این معنای سطح برای شماست ، چه سطح پوست باشد، چه سنگ، آب یا سطح خود تصویر.

ناداو: بله، با چنین علاقه‌ای به این روابط، جای تعجب نیست که اینقدر مجذوب آب و به خصوص آب‌های تیره شده‌ام. هر آنچه که به ناشناخته اشاره دارد. هنگام عکاسی بر رودخانۀ یانگ‌تسه، انسان را در برابر پس زمینۀ منظره‌ای که به شدت و به سرعت تغییر داده‌ایم، کوچک نشان دادم. اینجاست که پرتره‌های افراد وارد می‌شوند، چون پرتره به نوعی نسخۀ بسته‌تر و برش‌خوردۀ فیگور در منظره است.

دیوید: جالب است که آن را اینگونه بیان کردید. خیلی وقت‌ها فکر می‌کنم که مدل‌هایتان دقیقاً قبل از اینکه به سراغ شما بیایند، در چه مناظری بوده‌اند، هنگامیکه از آن‌ها عکاسی می‌کنید چه چیز در ذهنشان – آن‌جا در دنیا- بوده است.

ناداو: پرتره یکی از راه‌های نگریستن به برخی از وجوه وضعیت ماست. کورسویی از شناختی باارزش و زیبا، و یا برعکس، وجود دارد که خود را در دوره‌هایی کوتاه نشان داده و ناپدید می‌شود. این دوره‌ها، که باید آن‌ها را دریابم و تلاش کنم تا از آن‌ها عکس بگیرم، اغلب واکنش‌هایی به نور یا فضایی غرقه در نور هستند. باید سعی کنم آنها را به عنوان تصویری بازشناسم، که آن چیزی را در خود دارد که من دوست دارم: عمقِ احساس، ظرافت و متانت، غرور و روح، برسمیت شناختن چیزی فراتر از لحظۀ اکنون. تنها کمی از این برایم واضح است، اما این بهترین کاری است که برای توضیح آن می‌توانم انجام دهم.

منابع:

*یادداشت اول از سایت میوزگالری

متن گفت‌وگو از سایت دیوید کامپنی